ช่วงต้นศตวรรษที่ 12 อิบนฺ ตูมัรตฺ วัยหนุ่มเดินทางจากโมรอคโคไปศึกษาอิสลามยังเมืองคอร์โดบาหรือฆุรตุบะฮฺ ในไอบีเรีย จากนั้นจึงเดินทางต่อไปยังอียิปต์ ดามัสกัสและแบกแดด ความเรืองโรจน์ของอิสลาสมที่ได้เห็นในดินแดนเหล่านั้น ทำให้อิบนฺ ตูมัรตฺ ตระหนักถึงการเปลี่ยนแปลงดินแดนมัฆริบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านศาสนา ซึ่งเวลานั้นยังมีความไม่ถูกต้องอยู่มาก ในเมืองมาร์ราเกซมีหลายสิ่งที่ขัดแย้งกับอิสลาม เช่น การขายสุราเมรัยและสุกรในตลาด แถมด้วยบ่อนการพนันและแหล่งอบายมุขในเมืองอีกต่างหากอิบนฺ ตูมัรตฺ ผ่านการศึกษาศาสนาระดับเข้มข้นจากนักวิชาการระดับสูงของยุคนั้นหลายคน บุคคลที่มีอิทธิพลต่อความคิดของอิบนฺ ตูมัรตฺ อย่างมากคือ “อัลฆอซารี” (al-Ghazali) อิหม่ามชาวเปอร์เซียที่อาศัยอยู่ในแบกแดด มีบันทึกว่าท่านผู้นี้เคืองใจราชวงศ์อัลโมราวิดกรณีเผาตำราของท่านเรื่องการฟื้นคืนของศาสตร์ศาสนา (إحياء علوم الدين The Revival of Religious Sciences) กลางเมืองคอร์โดบา ท่านจึงทำนายการล่มสลายของอัลโมราวิดไว้ ประเด็นนี้มีผลต่อ อิบนฺ ตูมัรตฺ อย่างมากถึงขนาดประกาศจะโค่นล้มอัลโมราวิดลงให้ได้ ย้อนกลับไปในศตวรรษที่ 7 ค.ศ.610 ในอาระเบีย ก่อนการกำเนิดอิสลาม นบีมุฮัมมัด (ซ.ล.) ใช้เวลาในเดือนรอมฎอน ปลีกวิเวกยังถ้ำหิรออฺ (Hira) นอกเมืองมักกะฮฺ ถือศีลอดตลอดทั้งวันและทำสมาธิยามค่ำคืนกระทั่งได้รับวิวรณ์หรือวะฮียฺจากพระผู้เป็นเจ้า เรื่องราวนี้มีอิทธิพลต่ออิบนฺ ตูมัรตฺ อย่างยิ่ง ใน ค.ศ. 1121 เขาใช้เวลาในเดือนรอมฎอนขึ้นไปยังถ้ำบนภูเขาใกล้เมืองทินเมล (Tinmel) ทางใต้ของมาร์ราเกซ ถือศีลอดและบำเพ็ญสมาธิ ก่อนประกาศว่าตนคือเชื้อไขของนบีมุฮัมมัด (ซ.ล.) ผ่านทางบุตรชายคนหนึ่งของหะซันหลานของท่านศาสดาที่หนีภัยราชวงศ์อุมัยยะฮฺมายังมัฆริบ อีกทั้งตนเองยังเป็นมะฮฺดีที่คืนกลับมายังโลกเพื่อชำระล้างบาป ย้อนกลับไปตอนต้นศตวรรษที่ 10 การกำเนิดของมะฮฺดีในมัฆริบยุคนั้นเคยสร้างมวลชนถึงขนาดล้มการปกครองของชนอาหรับในอิฟริฆิยะฮฺมาแล้ว ในศตวรรษที่ 12 การประกาศตนเป็นอิหม่ามมะฮฺดีของอิบนฺ ตูมัรตฺ จึงได้รับการสนับสนุนไม่น้อย มวลชนในพื้นที่ซูส (Sous) ทางใต้ของมาร์ราเกซ เคยรับอิทธิพลทางความคิดของชีอะฮฺในยุคฟาติมิดมาก่อน จึงคุ้นชินกับเรื่องราวเช่นนี้ แม้อิบนฺ ตูมัรตฺ ไม่ใช่ชีอะฮฺทว่ามีเลือดเนื้อเชื้อไขของหะซันซึ่งนับเป็นหนึ่งในสิบสองอิหมามของชีอะฮฺ อีกทั้งยังเป็นมะฮฺดี จึงได้รับการสนับสนุนหนาแน่นขึ้น เมื่อทางการอัลโมราวิดเริ่มกวาดล้าง ทางกลุ่มที่ตั้งชื่อขบวนการว่า “อัลมุวะฮิดุน” หรือ “อัลโมฮัด” จึงหลบขึ้นเทือกเขาแอตลาสน้อย (Ant-Atlas) สะสมกำลังพล สร้างป้อมปราการต่อต้านรัฐ ทำศึกได้ชัยชนะหลายครั้ง ช่วงปลายทศวรรษ 1120 เกิดการสังหารหมู่กลุ่มชนที่ตั้งข้อสงสัยต่ออิบนฺ ตูมัรตฺ ช่วงเวลาใกล้เคียงกัน อัลโมฮัดยกทัพใหญ่รุกเข้ามาร์ราเกซ ทว่ากลับพ่ายแพ้อย่างไม่น่าเชื่อ อิบนฺ ตูมัรตฺ เสียชีวิตลงในเวลาใกล้เคียงกัน มีอายุเพียง 50 ปี ทว่าได้สร้างกลุ่มอัลโมฮัดที่มีความเข้มแข็งมากพอจะล้มการปกครองของอัลโมราวิดได้แล้ว #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #มุสลิมสเปน
