มัมลุกส์ – ทหารทาสผู้พิชิตมองโกลและนักรบครูเสดในประวัติศาสตร์อิสลาม ตอนที่ 4

#มัมลุกส์ (Mamluks) หรือ “ทหารทาส” เป็นระบบที่เกิดขึ้นมาเนิ่นนานก่อนการกำเนิดศาสนาอิสลามในคริสตศตวรรษที่ 7 ในเมื่อขาดความไว้วางใจคนท้องถิ่น บรรดาเจ้าผู้ครองนครจึงมักใช้วิธีจ้างทหารต่างชาติมาเป็นผู้อารักขาหรือนำเด็กจากชนเผ่านอกอาณาจักรมาฝึกเป็นทหารองครักษ์ ที่นิยมกันมากคือใช้เด็กจากชนเผ่าเร่ร่อนในเอเชียกลางหรือเขตคอเคซัสโดยอาจซื้อหรือฉกชิงมาเพื่อเลี้ยงและใช้งานอย่างทาส ทว่าในยุคอิสลาม เมื่อเด็กเปลี่ยนมาเป็นมุสลิมย่อมพ้นสภาพความเป็นทาส (Manumitted) เมื่อต้องอาศัยในสังคมที่แตกต่างจากพื้นที่ที่ตนจากมา ขาดพ่อแม่ญาติพี่น้อง เด็กเหล่านี้จึงเติบโตมากับนายจ้างกระทั่งเต็มใจที่จะเป็นทหารรับใช้ จะเป็นเสรีชนก็ไม่ใช่เป็นทาสก็ไม่เชิง โดยยังสามารถแต่งงานมีครอบครัวและขอเป็นอิสระได้มัมลุกส์มีอยู่ทั่วไปในอาณาจักรอิสลามนับตั้งแต่ในพื้นที่ตะวันออกกลาง เอเชียกลาง อัฟริกาเหนือไปจนถึงสเปน มัมลุกส์เป็นทหารในสังกัดหัวหน้าเผ่า สูงขึ้นไปคือชีค จนถึงอามิรและสุลต่าน แต่ละสังกัดมีจำนวนมัมลุกส์ไม่เท่ากัน มัมลุกส์ส่วนใหญ่มีเชื้อสายเติร์กมองโกล เติบโตขึ้นในสังคมอาหรับโดยขาดการปลูกฝังทางจิตวิญญาณให้เป็นอาหรับหรือเติร์ก มัมลุกส์จึงมักสับสนกับอัตลักษณ์ของตนเอง เมื่อเข้าไปอยู่ในสังกัดของราชวงศ์อัยยูบิดที่มีเชื้อสายเคิร์ด (Kurds) ที่เป็นชนเผ่าลูกผสมระหว่างอาหรับ เปอร์เซีย เติร์ก ยิ่งทำให้มัมลุกส์สับสนกับอัตลักษณ์ของตนเองมากขึ้น ถึงวันหนึ่งใน ค.ศ.1249 มัมลุกส์ที่รับใช้สุลต่านเคิร์ดในไคโรก็ลุกฮือขึ้นปลดสุลต่านยึดอำนาจเป็นของตนเองเสียเฉยๆ จัดตั้งราชวงศ์ใหม่ที่นักประวัติศาสตร์เรียกว่า “มัมลุกส์” #ราชวงศ์มัมลุกส์ ที่ปกครองไคโรมีสองกลุ่ม ระหว่าง ค.ศ.1250 ถึง 1381 เป็นมัมลุกส์กลุ่มบาฮฺรี (Bahri) จากนั้นตั้งแต่ ค. ศ. 1382 ถึง 1517 กลุ่มเบอร์กี (Burgi) มีอำนาจเหนือกว่าจึงโค่นล้มกลุ่มบาฮฺรี ทั้งสองกลุ่มมาจากทหารเชื้อสายเติร์กมองโกลทั้งสิ้น มีดีเอ็นเอของชนเผ่าจากทุ่งหญ้าสเต็ปป์เชี่ยวชาญการบังคับม้า ถูกฝึกแต่เด็กให้ใช้อาวุธทั้งธนูยาว ทวนยาวและดาบแบบอาหรับ ใน ค.ศ.1260 เมื่อมัมลุกส์ต้องเผชิญหน้ากับกองทัพมองโกลที่ไม่เคยพ่ายแพ้ในสงคราม เป็นกองทหารกล้ากว่าสองหมื่นนายที่ฮูลากูข่านทิ้งไว้ให้ปราบปรามโลกอาหรับ ทหารมองโกลจึงได้ประจักษ์แก่สายตาว่าได้พบกับศัตรูที่มีฝีไม้ลายมือใกล้เคียงกันเข้าแล้ว ข้อได้เปรียบของมัมลุกส์คือผ่านประสบการณ์ในการประมือกับบรรดา #อัศวินเทมปลาร์ (#Templars) และ #นักรบครูเสด (#Crusaders) จากยุโรปที่เหี้ยมหาญมาอย่างโชกโชน ศึกระหว่างมัมลุกส์นำโดยเบเบอร์ส (Baybers) กับทัพมองโกลที่นำโดยกิตบูกา (Kitbuga) เกิดขึ้น ณ อัยน์จาลุต (Ain Jalut) ในปาเลสไตน์ใกล้ทะเลสาบกาลิลลี รบกันเพียงวันเดียวคือ 3 กันยายน ค.ศ.1260 ตรงกับวันที่ 25 เดือนรอมฎอน ฮ.ศ.658 ทหารทั้งสองฝ่ายมีจำนวนก้ำกึ่งกันคือประมาณสองหมื่นนายโดยทัพมองโกลมีนักรบครูเสดจากหลายเมืองในปาเลสไตน์เข้าร่วมทั้งยังมีทหารคริสต์จากคอเคซัสเข้าร่วมอีก ความพ่ายแพ้ของทัพมองโกลเสียชีวิตทหารไปกว่าหนึ่งในสี่วันนั้นช่วยให้โลกอิสลามส่วนที่เหลือรอดพ้นจากการทำลายของมองโกลไปได้อย่างน่าอัศจรรย์ #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน