Cognition หมายถึงปัญญาหรือการรับรู้ว่าอะไรเป็นอะไรของสมอง Cognitive health จึงหมายถึงสุขภาพทางปัญญา เดือนพฤศจิกายน ค.ศ.2023 มีงานวิจัยจากมหาวิทยาลัยบาร์เซโลนา สเปน ตีพิมพ์ในวารสาร Molecular Nutrition & Food Research เนื้อหามีว่าการบริโภคอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียนพื้นเมืองเป็นประจำ จะช่วยลดความเสื่อมของสุขภาพทางปัญญาได้ในยามสูงอายุซึ่งกำลังเป็นปัญหาใหญ่ในยุโรปไม่ต่างจากประเทศไทย ผู้สูงอายุสติปัญญาเสื่อมลง ดูแลตัวเองได้น้อย การปล่อยไว้เดียวดายจะกลายเป็นปัญหาใหญ่ แพทย์และนักโภชนาการจึงพยายามหาอาหารและแนวทางการดำเนินชีวิตเพื่อช่วยให้ผู้สูงอายุดูแลตนเองได้ จากงานวิจัยพบว่าอาหารพื้นถิ่นแบบเมดิเตอร์เรเนียนช่วยยืดสุขภาพทางปัญญาให้เสื่อมช้าลงโดยมีหลายงานวิจัยสนับสนุนอย่างไรก็ตาม หากจะแนะนำให้คนไทยบริโภคอาหารเมดิเตอร์เรเนียนคงไม่ถูกต้อง ควรแนะนำให้คนไทยบริโภคอาหารไทยจะดีกว่า ทว่าอาหารไทยปัจจุบันพัฒนาไปมากจำเป็นต้องเลือกสักหน่อย อาหารไทยแนวเก่าน่าจะสอดคล้องกับอาหารเมดิเตอร์เรเนียนสไตล์พื้นเมืองมากที่สุด อาหารเมดิเตอร์เรเนียนพื้นเมืองคืออาหารที่อุดมไปด้วย ผักสด ผลไม้ ใช้น้ำมันมะกอกเป็นไขมันหลัก มีถั่วเปลือกแข็งหรือนัท รวมทั้งถั่วเมล็ดแห้ง สีด (seeds) หรือเมล็ดพืช ปรุงแต่งด้วยสมุนไพรและเครื่องเทศ ธัญพืชขัดสีต่ำ เนื้อสัตว์นิยมเป็นอาหารทะเล เนื้อแดงต่ำ มีนมเปรี้ยวเป็นแหล่งโปรไบโอติกส์ ดื่มน้ำบ่อย มีไวน์ทั้งแดงและขาวร่วมด้วย ดังนั้นลองแปลงอาหารไทยกันดูจะดีกว่ากรณีการแปลงอาหารไทยเป็นสไตล์เมดิเตอร์เรเนียนทำโดยเพิ่มผักและผลไม้สดในมื้ออาหารให้มากขึ้น เลือกผักใบสีเขียวหรือเขียวเข้มในปริมาณมาก ลดผักประเภทหัว ผลไม้ไม่หวานจัด ถั่วเปลือกแข็ง อย่างมะม่วงหิมพานต์ เกาลัด ถั่วเมล็ดแห้ง อย่างถั่วเหลือง ถั่วลิสง ถั่วแดง เมล็ดพืชแห้ง อย่างเมล็ดทานตะวัน งา เลือกข้าวกล้องในปริมาณไม่มากเกินไป ปรุงแต่งรสด้วยสารพัดสมุนไพร เครื่องเทศที่มีอยู่มากในอาหารไทย อย่าง หอม กระเทียม พริกไทย พริก ข่า ขิง ตะไคร้ ใบมะกรูด มะนาว ลดเกลือน้ำตาล เลือกอาหารทะเล ปลาทะเล เนื้อแดงลดปริมาณลงให้มาก เป็ดไก่บริโภคได้แต่ควรเลือกชนิดที่เลี้ยงแบบปล่อยอิสระ กรณีน้ำมันพืช ใช้น้ำมันมะพร้าว น้ำมันปาล์ม ทดแทนเนื่องจากมีกรดไขมันโมโนค่อนข้างสูง ปัญหาคือมีกรดไขมันอิ่มตัวมากไปหน่อยจึงต้องลดปริมาณลง ใช้กะทิที่มีไขมันแบบเอ็มซีทีสูง โดยใช้ความร้อนต่ำเนื่องจากเอ็มซีทีสลายง่ายในความร้อน การดองผักแบบทางเหนือและอิสานรวมทั้งปลาร้า ปลาบูดูชนิดไม่ผ่านความร้อนเป็นแหล่งโปรไบโอติกส์ที่ดี น้ำผลไม้ไทยหลายชนิดที่ไม่หวานมาก คั้นสดใช้แทนไวน์ขาวไวน์แดงได้ อาหารไทยพื้นเมืองลักษณะนี้ใช้แทนอาหารเมดิเตอร์เรเนียนช่วยดูแลสุขภาพทางปัญญาได้สบายDr.Winai Dahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #อาหารไทย, #อาหารเมดิเตอรืเรเนียน, #สุขภาพทางปัญญา
