ในทางพันธุกรรม มนุษย์ควรมีอายุประมาณ 120-150 ปี แต่ชีวิตเดินไปได้ไม่ถึงจุดนั้นเนื่องจากมีหลายปัจจัยบั่นทอนอายุขัย ไม่ว่าพฤติกรรมการกินอาหาร การออกกำลังกาย สิ่งแวดล้อม พันธุกรรม โรคภัยไข้เจ็บและอีกสารพัด คนญี่ปุ่นเป็นตัวอย่างที่ดีในการศึกษาเรื่องปัจจัยที่มีผลต่ออายุขัย เนื่องจากคนญี่ปุ่นจัดเป็นกลุ่มชนที่มีอายุขัยยืนยาว ช่วงต้นศตวรรษที่ 21 คนญี่ปุ่นหญิงชายมีอายุขัยเฉลี่ยสูงถึง 84 ปีเข้าไปแล้ว เมื่อครั้งเดินทางไปบรรยายที่เมืองสึ จังหวัดมิเอะ ตอนกลางของญี่ปุ่น นพ.ดร.นาบูอากิ ซาโตะ แพทย์นักโภชนาการชาวญี่ปุ่นได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยงดูแลผม เราคุยกันเรื่องอาหารญี่ปุ่นซึ่งค่อนข้างถูกสุขลักษณะ อาหารญี่ปุ่นอุดมไปด้วยปลาทะเลที่มีโปรตีนคุณภาพดี แถมด้วยกรดไขมันโอเมกา 3 อีกต่างหาก อาหารหลักของคนญี่ปุ่นคือข้าว ไม่ได้หนักโปรตีนหรือไขมันเหมือนฝรั่ง คนญี่ปุ่นกินผักมาก แถมด้วยสาหร่าย นอกจากนี้คนญี่ปุ่นยังนิยมดื่มชาเขียวที่ช่วยป้องกันมะเร็งได้อีกวัฒนธรรมการกินของญี่ปุ่นยังเป็นปัจจัยเสริมทำให้คนญี่ปุ่นอายุยืนยาว นอกจากกินอะไรแล้วต้องเรียนรู้ด้วยว่ากินอย่างไร นายแพทย์ซาโตะเล่าให้ฟังว่าคนญี่ปุ่นสนใจเรื่องมารยาทการกินค่อนข้างมาก คนญี่ปุ่นใช้ตะเกียบเป็นหลัก เป็นเพราะตะเกียบจึงทำให้คนญี่ปุ่นกินมากไม่ได้ ตะเกียบเสิร์ฟอาหารได้ทีละน้อย ทั้งยังมีเรื่องมารยาทของการใช้ตะเกียบ เป็นต้นว่าคนญี่ปุ่นวางตะเกียบไว้ข้างจานหรือในถ้วย และจะระวังไม่เอาตะเกียบปักไว้บนข้าวเพราะเหมือนการแช่งตัวเอง เป็นลักษณะการเสิร์ฟข้าวไหว้บรรพบุรุษที่ตายไปแล้ว คนญี่ปุ่นไม่นิยมอาหารประเภทราด อย่างเช่นข้าวราดแกง จะพบได้น้อยในญี่ปุ่น เขามักจะกินทีละอย่าง การใช้ตะเกียบในกรณีที่มีจานกลางที่ใช้ร่วมกันเขาจะกลับตะเกียบแล้วใช้ปลายอีกด้านหนึ่งคีบอาหารจากจานกลาง คอยระวังไม่ใช้ตะเกียบปลายที่ใส่ปากคีบอาหารจากจานกลาง คนญี่ปุ่นนิยมซดซุปเสียงดัง การยกถ้วยซุปขึ้นดื่มเป็นเรื่องปกติ คนญี่ปุ่นดูดเส้นบะหมี่เสียงดังแต่ไม่น่าเกลียด ไม่ถือเป็นการเสียมารยาทอาหารญี่ปุ่นมีจุดเด่นอยู่สองสามประการ ได้แก่ การปรุง การจัดและนำเสนอ ครัวญี่ปุ่นมีอาหารอยู่หลากหลาย มีอาหารดิบและสุก มีการใช้การทอดไฟอ่อนกึ่งย่างอย่างยากิโทริ การโหมไฟแรงอย่างเทมปุระ มีการย่างอย่างสเต้ก ต้ม ลวก สารพัด การจัดและนำเสนออาหารของญี่ปุ่นต้องถือเป็นจุดเด่น มีจานหลัก จานรอง มีอาหารเรียกน้ำย่อย ทั้งศิลปะการจัดอาหารก็พิถีพิถัน เรียบง่ายแต่สวยงามและเต็มไปด้วยสีสัน อย่างเช่นบะหมี่โซบะสามสี คือน้ำตาล ขาวและเขียวในชุดอาหารเดียวกัน มีไข่มีผักเต้าหู้รวมทั้งซุปและผักเพิ่มสีสันให้ด้วย ช่วยให้อาหารแสดงคุณค่าของมันมากขึ้น สร้างอารมณ์ให้กับคนกินรวมถึงการดูดซึมอาหาร อย่างไรก็ตามคนญี่ปุ่นยังมีข้อเสียนั่นคือจำนานไม่น้อยสูบบุหรี่จัด ดื่มเหล้าบ่อย สองสิ่งนี้เองที่ทำให้คนญี่ปุ่นไม่ได้มีอายุยืนยาวอย่างที่หวัง หากไม่สูบบุหรี่ ไม่ดื่มเหล้า นายแพทย์ซาโตะบอกว่าคนญี่ปุ่นอาจมีอายุเฉลี่ยถึงร้อยปีก็ได้ #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #อาหารญี่ปุ่นกับอายุขัย
