คำว่า “ดะอฺวะฮฺ” หรือ “ดะวะฮ์” หรือ “#ดาวะฮ์” มีความหมายง่ายๆว่าเชิญชวน การที่มุสลิมกลุ่มหนึ่งหรือคนหนึ่งนำเสนอสิ่งดีๆในอิสลามให้คนอื่นหรือแม้กระทั่งมุสลิมด้วยกันเองได้รับรู้ทำให้เกิดความเข้าใจอิสลามอย่างถูกต้องนับเป็นเรื่องดาวะฮ์ทั้งสิ้น งานที่คุณปู่ของผมคือ กิไย้ อะหมัด ดะห์ลัน ทำโดยจัดตั้งองค์กร #มุฮัมมะดียะฮฺ ขึ้นที่อินโดนีเซียเพื่อปฏิรูปการศึกษาอิสลามนั่นก็ดาวะฮฺ ผมทำงานที่ศูนย์วิทยาศาสตร์ฮาลาลพัฒนางานด้านอาหารที่ถูกต้องในอิสลามก็ดาวะฮ์ไม่ต่างกัน ส่วนดาวะฮ์ที่กล่าวถึงในที่นี้เป็นเรื่องขององค์กรระดับโลกที่ออกไปเผยแผ่อิสลาม เชิญชวนมุสลิมให้กลับเข้ามาในแนวทางของท่านศาสนทูต นบีมุฮัมมัด (ซ.ล.) เป็นขบวนการที่แยกออกไปต่างหาก เรียกกลุ่มตนเองว่า “#ตับลีฆญะมาอะฮฺ” หมายถึงขบวนการปฏิรูปหรือเผยแผ่ บางครั้งก็เรียกว่า “ญะมาอะฮฺตับลีฆ” พักหลังนิยมเรียกกันว่า “#ดาวะฮ์ตับลีฆ” คนกลุ่มนี้เริ่มงานครั้งแรกในอินเดียโดยเมาลานา อิลยาส คันดะฮฺลาวียฺ ที่เดินตามรอยพ่อของตนคือเมาลานาอิสมาอีล คันดะฮฺลาวียฺ จากนั้นจึงสานต่อด้วยบุตรชายที่ชื่อว่า มุฮัมมัด ยูซุฟ คันดะฮฺลาวียฺ ตั้งองค์กรใน ค.ศ.1926 ประสบความสำเร็จอย่างสูงใน ค.ศ.1934 ก่อนแพร่ออกไปจากประเทศอินเดีย กระจายออกไปทั่วโลก
ดาวะฮ์ตับลีฆ เข้าสู่ประเทศไทยครั้งแรกใน ค.ศ.1965 (พ.ศ.2508) โดยมุสลิมเชื้อสายปากีสถานที่ตั้งรกรากอยู่ที่อำเภอแม่สอด จังหวัดตากคือ หะยียูซุฟ คาน ก่อนจะแพร่ไปทั่วประเทศโดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่จังหวัดภาคใต้ทั้งตอนล่างและตอนบน กิจกรรมที่ชาวดาวะฮ์ดำเนินการและเป็นที่ชื่นชอบของมุสลิมในพื้นที่ต่างๆคือการจาริกเผยแผ่อิสลามในกลุ่มชนมุสลิมเชิญชวนให้กลับไปรวมตัวกันที่มัสยิดเพื่อทำการละหมาดร่วมกัน โดยชาวดาวะฮ์ที่มีทั้งคนไทยและต่างประเทศแวะมาเคาะประตูบ้านมุสลิมเชิญชวนให้ไปรับฟังการบรรยายที่มัสยิดก่อนเชิญชวนให้ละหมาดร่วมกัน หากเป็นไปได้ยังเชิญชวนให้มุสลิมร่วมออกดาวะฮ์ไปยังมัสยิดอื่นเพื่อทำกิจกรรมในลักษณะเดียวกัน กระจายตัวกันออกไปเช่นนี้ โดยไม่มีเงื่อนไขอื่น ไม่ต้องสมัครสมาชิก ไม่เคยขอบริจาค ไม่คุยเรื่องการเมือง มีแต่เรื่องอิสลาม เรื่องของอัลลอฮ์ (ซ.บ.) และท่านนบีมุฮัมมัด (ซ.ล.) ไม่เคยบีบบังคับ หากมีเวลาเมื่อไหร่ก็เชิญไปร่วมงานกับกลุ่มเขา 3 วันบ้าง 5 วันบ้างหรือนานกว่านั้นแล้วแต่สะดวก สุภาพอ่อนโยนอย่างนี้จึงทำให้ขบวนการดาวะฮ์ตับลีฆขยายตัวออกไปอย่างรวดเร็ว
นักวิชาการมุสลิมหลายท่านที่ทำวิจัยศึกษาเรื่องราวของกลุ่มดาวะฮ์ตับลีฆต่างบันทึกว่าแนวทางการทำงานตลอดจนการเผยแผ่อิสลามของกลุ่มดาวะฮ์ตับลีฆได้รับอิทธิพลจากอิสลามกลุ่มจิตนิยมที่เรียกกันว่า “ซูฟี” อันสืบเนื่องมาจากการกำเนิดของดาวะฮ์กลุ่มนี้เริ่มต้นขึ้นในพื้นที่ที่เป็นวิหารซูฟีใหญ่ใกล้นิวเดลีที่ชื่อว่า “นิซามุดดิน” (Nizamuddin) แต่จะมีแนวคิดเช่นไรคงไม่สำคัญ กลุ่มดาวะฮ์ตับลีฆยังคงดำรงเอกลักษณ์ดั้งเดิมคืออ่อนน้อมถ่อมตน เกรงกลัวพระเจ้า สมถะ ไม่สนใจการเมืองมุ่งแต่หนทางในศาสนาอิสลาม จึงอาจเป็นเหตุผลว่าเหตุใดคนกลุ่มนี้จึงไม่ค่อยเป็นปัญหากับการเมืองการปกครองในแต่ละประเทศนัก ขยายตัวไปได้เกินกว่า 150 ประเทศโดยไม่มีใครใส่ใจ จนกระทั่งการมาของไวรัส SARS-CoV-2 ที่ก่อโรคระบาดที่ชื่อว่า “โควิด-19” ใน ค.ศ.2020 (พ.ศ.2563) นั่นแหละ
