ผมเดินทางไปซาอุดีอาระเบียหลายครั้งจึงมีโอกาสได้ทำอุมเราะฮฺหรือฮัจญฺเล็กหลายหน แต่ทำฮัจญฺจริงแค่หนเดียวนั่นคือใน พ.ศ.2540 ปีที่ไฟไหม้ใหญ่ในหุบเขามีนา ผมอยู่ที่นั่นในปีนั้น โดยร่วมคณะไปกับท่านอาจารย์วันมูหะมัดนอร์ มะทา ประธานรัฐสภา ซึ่งเป็นอะมีรุลฮัจญฺ ความที่ครั้งนั้นผมแยกตัวออกจากคณะใหญ่ ไม่ได้เดินทางไปด้วยกัน ทั้งไม่พักร่วมกัน แต่เลือกที่จะใช้ชีวิตอิสระ แยกตัวโดดเดี่ยว ช่วยงานในบางหน้าที่แล้วถอยฉากออกมา ฮัจญฺครั้งนั้นของผมจึงเต็มไปด้วยเรื่องราวโลดโผน ชนิดที่เล่าได้ไม่มีวันจบ กระทั่งเชื่อเอาเองว่าคงไม่มีใครผ่านประสบการณ์ฮัจญฺได้สนุกเท่ากับผมอีกแล้วฮัจญฺ 2540 ของผมเมื่อนำมาเปรียบเทียบกับฮัจญฺ 2566 ในปีนี้ จึงเป็นเสมือนโลกคนละโลก การเปลี่ยนแปลงของบ้านเมืองในมักกะฮฺและมะดีนะฮฺจากวันเวลาและเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไปนาน 26 ปีนั่นก็เรื่องหนึ่ง แต่กับสถานะของตนเองที่กลายเป็นแขกระดับวีวีไอพีของรัฐบาลซาอุดีอาระเบียทำให้ประสบการณ์ฮัจญฺ 2566 ของผมกลายเป็นอีกเรื่องหนึ่งที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง คุณไพบูลย์ ดะห์ลัน พี่ชายของผมพร้อมภรรยามาฮัจญฺในปีนี้เช่นกัน ส่งภาพบรรยากาศของฮัจญฺ พ.ศ.นี้มาให้ดู ทั้งที่มักกะฮฺ มีนา อะรอฟะฮฺ จะว่าไป สภาพการณ์ของฮัจญฺ 2566 กับ 2540 ที่ได้เห็นจากภาพไม่ต่างกันมากมายนัก ความสะดวกมีมากขึ้นนั้นแน่นอน แต่เมื่อเทียบกับฮัจญฺวีวีไอพีของผมที่สิ่งอำนวยความสะดวกมันระดับเกินคาราเบล กระทั่งผมออกปากกับภรรยาว่า ผมคิดถึงฮัจญฺ 2540 อยากได้บรรยากาศกับประสบการณ์อย่างนั้นให้ย้อนกลับมาอีกฮัจญฺ 2540 ในหุบเขามีนา ผมเดินขึ้นลงเขาด้วยบันได 247 ขั้น เพื่อปาเสาหินซึ่งมีสภาพเป็นเสาจริงๆ ขนาดความหนาสักเมตรเดียว ต้องเบียดเสียดผู้คนเข้าไปปา ต่างจากการเดินขึ้นสะพานไปปากำแพงหินความยาว 26 เมตรเช่นในฮัจญฺ2566 ที่พักและอาหารทั้งที่มีนาและอะรอฟะฮฺในฮัจญฺปีนี้อุ่นหนาฝาคั่งสะดวกสบาย อีกทั้งยังไม่ต้องเก็บและนับหินเองที่มุสดะลีฟะฮฺเช่นในอดีต ทางเจ้าหน้าที่นำหินใส่ถุงนับจำนวนมาให้เป็นที่เรียบร้อย มีเจ้าหน้าที่คอยดูแลประคบประหงมระหว่างเดินทางอีกต่างหากผมไม่ทราบว่าการร่วมทีมฮัจญฺกษัตริย์ที่ในปีนี้ผมได้รับเชิญในครั้งแรกมีความสะดวกสบายขนาดไหน แต่เข้าใจว่าไม่ถึงขนาดฮัจญฺกระทรวงที่ผมได้รับ พวกเราในทีมซึ่งเป็นแขกระดับวีวีไอพีมาจากจอร์แดน สหราชอาณาจักร อินโดนีเซีย ประเทศไทย นั่งปรารภกันว่าเมื่อเสร็จภารกิจฮัจญฺตามปกติจะได้ตำแหน่งที่ผู้คนเรียกขานว่าฮัจยี ฮัจยะฮฺ ซึ่งในอดีตเทียบเคียงได้กับอัศวิน หรือนักรบ เพราะผ่านการผจญภัยกันมาโชกโชนกว่าจะได้ฮัจญฺ สำหรับกลุ่มเราในปีนี้คงไม่กล้าเรียกตัวเองว่าฮัจยี ฮัจยะฮฺ คุยกันว่าโอกาสหน้าเรามาผจญภัยกันเองน่าจะดีกว่า เปรยกันสนุกๆอย่างนั้น ปีนี้ต้องขอบคุณทางกระทรวงฮัจญฺและอุมเราะฮฺกับเกียรติที่ให้กับพวกเราซึ่งมีมากมายอย่างไม่น่าเชื่อ #ดรวินัยดะห์ลัน, #drwinaidahlan, #ฮัจญฺ1444
