คนจำนวนไม่น้อยเข้าใจว่ารอมฎอน (رَمَضَان Ramadan) เดือนที่เก้าตามปฏิทินอิสลามเป็นเรื่องของการถือศีลอดหรือศิยาม (صيام Siyam) เพียงเท่านั้น เอาเข้าจริงนอกจากการถือศีลอดยังมีกิจกรรมสำคัญอื่นผสมผสานกันเข้าไปด้วยอย่างเช่นการละหมาดยาวนานยามค่ำคืนที่เรียกว่า “ตะรอเวียะฮฺ” (تراويح Tarawih) การอ่านอัลกุรอานหรือ #อัลฆิรอต (القراءات AlQira’at) ตลอดเดือนรอมฎอน การทำบุญสุนทานหรือ “#ศะดาเกาะฮฺ” (صدقة Sadaqah) นอกจากนี้ในเดือนรอมฎอนยังจัดเป็นเดือนพิเศษในโลกอิสลามที่เต็มไปด้วยสีสันรวมทั้งกิจกรรมต่างๆทางวัฒนธรรม ลองไปดูกันดีกว่ากิจกรรมหรือวัฒนธรรมที่ว่านั้นมีอะไรกันบ้าง
#ปาดูซาน (Padusan) – กิจกรรมในชวากลางและชวาตะวันออกของอินโดนีเซียโดยก่อนเข้าเดือนรอมฎอน มุสลิมทำคล้ายชำระล้างมลทินใหญ่ที่เรียกว่าหะดัษใหญ่โดยลงไปแช่ร่างกายตั้งแต่ศีรษะจรดเท้าในบ่อน้ำพุ ประเพณีนี้เกิดขึ้นตั้งแต่ยุคนักปราชญ์ทางศาสนาอิสลามหรือวะลีซองงอ (Wali Songo) ประมาณหกร้อยปีมาแล้ว ปัจจุบันหาน้ำพุศักดิ์สิทธิ์ได้ยาก คนในเกาะชวาที่ยังปฏิบัติในวัฒนธรรมนี้จึงใช้วิธีแช่น้ำในทะเลสาบบ้าง น้ำตกบ้างหรือในสระว่ายน้ำบ้าง ง่ายที่สุดคือการอาบน้ำญะนาบะฮฺ (ชำระทั้งร่างกายเพื่อขจัดมลทินใหญ่) ที่บ้าน แล้วแต่สะดวก พักหลังเรื่องของปาดูซานกลายเป็นความสนุกสนาน มีการเข้าไปอาบน้ำแช่ตัวกันในสวนสนุกหรือสวนน้ำอึกทึกครึกโครมไปแล้ว
#มิดฟาอัลอิฟตารฺ (Midfa al Iftar) การยิงปืนใหญ่บอกเวลาละศีลอด – เกิดขึ้นในหลายประเทศแถบตะวันออก พบมากเวลานี้คือเลบานอน ประเพณีนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในอียิปต์สองร้อยปีก่อน ยุคสมัยอาณาจักรอุสมานียะฮฺ ซึ่งเป็นเรื่องที่คอชกาดัม ผู้ปกครองไคโรยิงปืนใหญ่ช่วงละศีลอดโดยบังเอิญแท้ๆ ลูกสาวคือฮาจาฟัตมาเกิดชอบใจขึ้นนับจากนั้นจึงต้อวยิงกันทุกเย็นตลอดเดือนรอมฎอน ประเพณีนี้ถูกนำไปใช้ทั่วตะวันออกกลางแต่เลิกรากันไปจนหมดแล้ว อยากจะเห็นการยิงปืนใหญ่ลักษณะนี้มีเพียงที่เดียวคือในเลบานอน นานครั้งอาจมีบ้างในอียิปต์
#ฮัฆอัลลัยลา (Haq al Laila) – เป็นประเพณีคล้ายชาวคริสต์บางกลุ่มปฏิบัติกันในวันฮาโลวีน เกิดขึ้นในตะวันออกกลางโดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์หรือยูเออี โดยเกิดในค่ำวันที่ 15 เดือนชะอฺบานซึ่งเป็นเดือนก่อนรอมฎอนที่มุสลิมในบ้านเราเรียกว่า “นิสฟูชะอฺบาน” (Nisfu Shaba’an) หรือครึ่งเดือนชะอฺบาน เด็กๆพากันแต่งตัวด้วยเสื้อผ้าสีสดใส นำเอาขนมและถั่วใส่กล่องที่เรียกว่าคอรีตาเดินร้องเพลงไปตามถนนแวะตามบ้านต่างๆแล้วตะโกนดุอาอฺหน้าบ้านว่า “เอาตุนาอัลลอยุติกุม บัยตฺมักกะฮฺยุดิกุม” แปลว่า นำมาให้เราและอัลลอฮฺจะช่วยให้ได้ไปบ้านอัลลอฮฺที่มักกะฮฺ ผู้ใหญ่ที่อยู่ในบ้านจะนำขนมออกมาแจกเด็กๆขณะที่เด็กๆนำขนมของตนเองไปแจกให้กับเด็กที่อยู่ในบ้าน วัฒนธรรมนี้ในปัจจุบันหายไปมาก แต่ยังคงให้เห็นกันบ่อยในบางพื้นที่ของยูเออี #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน
