คำถามมาถึงผมทั้งๆที่มีคนตอบแยะแล้วในอินเตอร์เน็ต แต่ถามมาก็ต้องตอบ ก่อนอื่นต้องยอมรับก่อนว่าผู้ติดเชื้อโควิด-19 ในโลกที่ใกล้ล้านคนเข้าไปเต็มทนนับเฉพาะผู้ที่มีบันทึกด้วยซ้ำ ผู้ติดเชื้อเหล่านี้เริ่มมาจากคนๆเดียวที่แพร่กระจายเชื้อเป็นอนุกรมไปทั่วโลก คิดจะหยุดโควิด-19 ในยุคที่ยังไม่มียา ขาดวัคซีน จำเป็นต้องนำผู้ติดเชื้อทุกคนมารักษาให้หายขาดซึ่งยังทำได้ ต้องไม่ปล่อยให้ไปแพร่เชื้อ ส่วนผู้ที่ป่วยหนักหากไม่มีทางรักษายังจำเป็นต้องกักกันตัวไว้ไม่ให้ไปแพร่เชื้อต่อ ทำได้อย่างนี้การแพร่เชื้อที่ขยายเป็นอนุกรมไม่สิ้นสุดจะชะลอตัวและหยุดลงได้ในที่สุด หัวใจหลักในงานนี้คือต้องติดตามตัวผู้ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อมาให้ได้ เกาหลีใต้และสิงคโปร์ใช้วิธีการนี้ซึ่งค่อนข้างได้ผล ประเทศไทยต้องการทำให้ได้เช่นเดียวกัน
กระทรวงสาธารณสุขกำหนดแนวทางง่ายๆโดยสมมุติให้ผู้ติดเชื้อเป็น A คนๆนี้ก่อนตรวจวินิจฉัยได้ว่าเป็นผู้ติดเชื้อที่ต้องรับการรักษาได้นำเชื้อไปแพร่ให้ใครต่อใครมากมาย แพทย์จำเป็นต้องหาตัวทุกคนที่ A ติดต่อทั้งทางตรงทางอ้อมมาให้หมด เห็นงานก็รู้แล้วว่าหินระดับไหน แต่แพทย์ต้องการเหนื่อยหนเดียว ยากแค่ไหนก็ต้องทำ คนกลุ่มแรกที่พอสืบทราบจากการสอบสวนโรคคือ C ซึ่งสัมผัสโรคจาก A อาจจะทำงานด้วยกัน อาศัยอยู่ด้วยกัน ติดต่อกันใกล้ชิด แพทย์มีวิธีการคัดแยกว่า C แต่ละคนเสี่ยงต่อการติดเชื้อระดับไหน เสี่ยงมาก เสี่ยงปานกลาง เสี่ยงน้อย ไม่มีความเสี่ยง แต่ละกลุ่มมีวิธีการดูแลและแนะนำต่างกัน
การหาตัว C ไม่ยากหาก A ไม่ปกปิดข้อมูล เรื่องการให้ข้อมูลตรงไปตรงมาจึงสำคัญอย่างยิ่งต่อการสอบสวนโรคเพื่อหาทางหยุดยั้งโรคระบาด แต่ A ไม่ได้พบแค่ C ยังพบคนอื่นอีกนั่นคือ B ซึ่ง A ไม่รู้จัก อาจเป็นคนที่นั่งรถโดยสารไปด้วยกัน อยู่ในห้องประชุมด้วยกัน พบปะโดยไม่รู้จักกัน B อาจติดเชื้อจาก A ไปโดยทั้ง A และ B ต่างไม่รู้และ B นำเชื้อไปติด B คนอื่นอีกตั้งเท่าไหร่ นอกจากนี้ยังมี D ซึ่งเป็นคนที่อยู่กับบ้านเฉยๆ วันหนึ่งออกมานอกบ้าน สัมผัสเข้ากับ B จะโดยรู้จักหรือไม่รู้จักก็ตามแต่ D เสี่ยงติดโรคเข้าไปแล้ว D จึงกลายเป็น B ไปโดยปริยาย B จึงมีปริมาณมากที่ซ่อนตัวอยู่ในสังคม แพทย์ต้องตาม B มาให้ได้
แพทย์ทราบว่าเชื้อโควิด-19 ที่แอบเข้าไปอยู่ใน B จะแสดงอาการต่างๆของโรคภายใน 14 วันตามค่าเฉลี่ย การให้ทุกคนหยุดนิ่งอยู่กับบ้าน ห้ามคนเข้าออกโดยล็อคดาวน์หยุดกิจกรรมทั้งหมด ก็เพื่อให้ทุกคนที่เป็น B ที่อยู่นิ่งๆ 14 วันจะค่อยๆแสดงอาการของโรคบีบบังคับให้เข้ารับการตรวจและรักษากับแพทย์ ทำได้อย่างนี้ในที่สุด B ทุกคนจะเข้ามาอยู่ในการดูแลของแพทย์ที่จะต้องรักษาโรคจนหายหมดจด ทำได้อย่างนี้โรคโควิด-19 ก็หายไปจากสังคม ความยากอยู่ตรงที่การระบาดไม่ได้จำกัดอยู่ในประเทศเดียว แพทย์จะไม่ท้อแท้ อย่างน้อยที่สุดเอาสังคมไทยปลอดเชื้อให้ได้ก่อนเพื่อให้สังคมกลับมาปกติสุข ยากเย็นแค่ไหน หนักหนาสาหัสเพียงใดก็ต้องทำให้สำเร็จ วินัยของสังคมจึงสำคัญอย่างยิ่ง แต่ละคนจึงต้องถามตนเองว่าต้องการให้สังคมกลับมาปกติไหมและตนเองจะช่วยอะไรได้บ้าง ง่ายๆอย่างนั้น #stayhome, #workfromhome, #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน
