คืนวานวันเสาร์ที่ 21 มกราคม 2566 ผมได้รับเชิญจากอิหม่าม ดร.อำพน นะมิ ประธานจัดงาน “รวมน้ำใจสู่ริดวาน 66” ให้เป็นประธานเปิดงานเพื่อหารายได้ซ่อมแซมอาคารเรียนและบำรุงการศึกษา ริดวานชื่อเต็มคือริดวานุ้นอิสลาม เป็นโรงเรียนปอเนาะตั้งอยู่บนถนนลาดพร้าว 130 คลองจั่น เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ เชื่อมต่อกับถนนรามคำแหง 81 อยู่ในชุมชนมัสยิดริดวานุ้นอิสลาม ความที่เป็นโรงเรียนเก่าแก่อายุครบ 105 ปีในปีนี้ ลูกศิษย์ลูกหามีมากจึงเป็นงานใหญ่มีคนร่วมงานนับพัน ร้านค้าขายอาหารนับได้เป็นร้อยคำว่าปอเนาะเรียกตามภาษามลายูปตานี โดยมลายูกลางเรียกว่าปอนดก (pondok) แปลงมาจากภาษาอาหรับว่าฟุนดุกหมายถึงโรงแรมหรือที่พัก ปอเนาะจึงมักเป็นโรงเรียนที่มีหอพักนักเรียนร่วมอยู่ด้วย ทางภาคใต้ตอนล่างมีปอเนาะหลายพันแห่ง ที่พักมักเป็นกระท่อมเล็กๆที่สร้างวางเรียงกันเป็นตับ ส่วนในพื้นที่ภาคกลางเช่นกรุงเทพฯมีปอเนาะอยู่เกิน 50 แห่ง มักสอนศาสนาอิสลามควบคู่สามัญ บางแห่งสอนศาสนาอิสลามล้วน มีและไม่มีที่พัก โดยที่พักมักสร้างเป็นอาคาร อย่างโรงเรียนริดวาน ที่พักเป็นอาคารแยกชายหญิง พักได้ห้องละ 2-4 คน มีนักเรียนทุกระดับชั้น พักอยู่ประมาณร้อยกว่าคน ความที่กรุงเทพฯมีมุสลิมอาศัยอยู่หลายแสน อยู่กันมานานนับร้อยปี ปอเนาะหลายแห่งในกรุงเทพฯจึงมีอายุเก่าแก่อย่างปอเนาะริดวานสร้างขึ้นตั้งแต่ พ.ศ.2461 หากนับรวมตั้งแต่เริ่ม อายุอาจมากกว่า 110 ปีก็ได้ เป็นหนึ่งในปอเนาะที่เก่าแก่ที่สุดในกรุงเทพฯ การเรียนศาสนาอิสลามโดยทั่วไปเป็นชั้นพื้นฐานที่เรียกว่าฟัรฎูอีน หากเป็นโรงเรียนเฉพาะ ชั้นต้นเรียกว่าอิบติดาอียฺ ชั้นกลางเรียกว่ามุตะวัซซิฏ ชั้นปลายเรียกว่าซานาวียฺ (อาจเรียกแตกต่างไปจากนี้) บางโรงเรียนสอนต่อถึงระดับพิเศษเรียกว่าอาลี อย่างริดวาน สอนจบซานาวียฺแล้วยังมีระดับอาลีสอนตามที่นักเรียนสนใจอีก เรียนกันนานเป็นสิบปีเหมือนโรงเรียนทั่วไป ยุคหลังโรงเรียนให้โอกาสนักเรียนได้เรียนการศึกษานอกระบบเพื่อนำไปประกอบอาชีพ จบแล้วทางโรงเรียนยังมีทุนเรียนต่อปริญญาตรีต่างประเทศอีกโรงเรียนปอเนาะส่วนใหญ่สอนฟรีไม่เก็บค่าเล่าเรียน อย่างริดวานสอนสี่ภาษา ฟรีทั้งค่าเรียน ที่พักและอาหาร โดยใช้เงินรายได้จากห้องพักที่ทางโรงเรียนสร้างไว้ให้เช่าแถวคลองตัน ครูมีรายได้จากการบริจาคและการทำบุญ เงินเดือนค่อนข้างต่ำ สอนด้วยจิตกุศลและอาสา นักเรียนและครูโรงเรียนปอเนาะส่วนใหญ่ประพฤติตนในกรอบศาสนา โรงเรียนปอเนาะจึงเป็นอีกหนึ่งสังคมการศึกษาที่น่าชื่นชม พวกเราช่วยกันสนับสนุนหน่อยก็แล้วกัน #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #โรงเรียนปอเนาะ, #โรงเรียนริดวานุ้ลอิสลาม
