ซาราเจโวเมืองหลวงของบอสเนีย-เฮอร์เซโกวีนาตั้งอยู่ในคาบสมุทรบอลข่าน ยุโรปตะวันออก ประชากรของเมือง 450,000 คน เป็นมุสลิมร้อยละ 35 ที่เหลือเป็นคริสต์แคธอลิก ออร์โธดอก ยิว แม้กระทั่งฮินดู ทั้งประเทศมีประชากรประมาณ 4 ล้าน เป็นมุสลิมครึ่งหนึ่ง ย้อนกลับไปใน ค.ศ.1989 ผมอาศัยในยุโรปได้ห้าปี ช่วงนั้นสงครามบอสเนีย-เซิร์บใกล้ระเบิดเต็มที สหภาพโซเวียตใกล้ล่มสลาย รบกันจริงในปี 1992 เมืองซาราเจโวถูกทหารเซอร์เบียล้อมไว้นานถึงสี่ปีแต่ยึดไม่ได้ สงครามยืดเยื้อจนกระทั่งกองทัพนาโต้เข้ามาช่วยฝ่ายบอสเนีย ใช้ทัพอากาศและขีปนาวุธถล่มเข้าไปในเซอร์เบียจนต้องยอมยุติสงครามใน ค.ศ.1995 บอสเนียจึงเป็นเอกราชจนทุกวันนี้ คร่าชีวิตผู้คนไปแสนคน 40% เป็นพลเรือน เวลานี้สงบและปลอดภัยแล้วสถานะทางเศรษฐกิจของบอสเนียพอๆกับประเทศไทย GDP per capita ประมาณ 7,700 USD แต่ดูด้วยสายตา เศรษฐกิจประเทศไทยน่าจะดีกว่า ผมใช้เวลาเดินสำรวจรอบๆโรงแรม Hill & Resort ล้อมรอบด้วยทุ่งกว้าง มีลำธารใหญ่ไหลลงมาจากบนเขาสองสามลำธาร เดิมทีสตรีมุสลิมเมืองนี้ไม่คลุมผ้าหิญาบ ปัจจุบันมีสตรีคลุมหิญาบมากขึ้น พบมัสยิดหลายแห่งเป็นสไตล์เติร์ก คนบอสเนียเป็นชาวยุโรปเชื้อสายสลาฟ หน้าตาผิวพรรณเป็นยุโรปแท้ ผิวขาวกว่าชนยุโรปตะวันตก ผมบลอนด์ ตาสีฟ้าและเขียว เป็นมุสลิมสุนหนี่ ไม่บริโภคเนื้อสุกรและสัตว์ต้องห้าม แต่อาจดื่มเบียร์และไวน์ แม้ไม่มากเท่ายุโรปตะวันตกผมจะพักอยู่ที่นี่สามคืนเพื่อนำเสนองานในการประชุมวิชาการนานาชาติด้านฮาลาล เช้านี้หาเวลาละหมาดและทิศกิบลัต พบว่าอยู่ที่ 134.76 องศา ทั้งพบเครื่องหมายบนเพดานห้อง ได้เวลาฟาญัร แสงทองขึ้นตีสามกว่าหน่อย งั้นต้องเตรียมตัวก่อน เวลานี้ตีสามสองนาทีแล้ว #ดรวินัยดะห์ลัน, #drwinaidahlan, #บอสเนีย, #ฮาลาล
