เรื่องราวของอาหารและโภชนาการเรียนกันมานานเป็นร้อยปีแล้ว วิชาการเปลี่ยนแปลงไปเร็วแต่ดูเหมือนวิชาการด้านอาหารและโภชนาการเปลี่ยนแปลงไปค่อนข้างช้า ทั้ง ๆ ที่ในข้อเท็จจริงมีเรื่องราวใหม่ ๆ ทางโภชนาการเสริมเติมเข้าไปเยอะมาก เราลองมาทบทวนกันดีกว่า เริ่มต้นกันที่เรื่องราวของสารอาหารนั่นแหละเริ่มกันที่คำว่าอาหารกับโภชนาการ อาหารหมายถึงสิ่งที่บริโภคเข้าไปแล้วไม่ก่อปัญหา แต่ก่อประโยชน์มากมายต่อร่างกาย ช่วยให้เจริญเติบโต ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ โดยช่วยทั้งสี่ส่วนทางด้านสุขภาพ นั่นคือ เสริมสุขภาพ ป้องกันโรค รักษาโรค และฟื้นฟูร่างกาย จำกันง่าย ๆ คือ อาหารหมายถึงสภาพก่อนนำเข้าปาก โภชนาการหมายถึงสภาพเมื่อผ่านเข้าปากไปแล้ว ทั้งการย่อย ดูดซึม การนำไปใช้ การขับถ่าย รวมถึงเมแทบอลิซึมต่าง ๆ อาหารคือตัวจ่ายโภชนสารหรือสารอาหารแก่ร่างกาย แบ่งเป็นโปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน สามกลุ่มนี้ย่อยสลายให้พลังงานแก่ร่างกายได้ ไขมันให้พลังงานสูงสุด รองลงมาคือแป้งหรือคาร์โบไฮเดรต ถัดจากนั้นคือโปรตีน อันที่จริงคาร์โบไฮเดรตกับโปรตีนให้พลังงานเท่ากันเมื่อคิดตามน้ำหนัก ทว่าประสิทธิภาพในการสลายเป็นพลังงาน โปรตีนมีต่ำกว่า ร่างกายรักที่จะเก็บโปรตีนไว้ใช้ในงานสำคัญมากกว่าที่จะนำมาสลายเป็นพลังงาน โปรตีนและไขมันให้สารที่จำเป็นต่อร่างกายซึ่งขาดไม่ได้ ได้แก่ กรดอะมิโนจำนวน 8-9 ชนิดสำหรับโปรตีนและกรดไขมันจำเป็นหรือกรดโอเมก้าซึ่งมีทั้งโอเมก้าหก ได้แก่ แอลเอ และโอเมก้าสาม ได้แก่ เอแอลเอ, อีพีเอ และดีเอชเอ ส่วนคาร์โบไฮเดรตนอกจากจ่ายเป็นพลังงานแล้วยังเป็นแหล่งของใยอาหารซึ่งสำคัญต่อระบบย่อยอาหาร ใยอาหารบางส่วนยังเป็นสารอาหารสำหรับแบคทีเรียในทางเดินอาหารที่เรียกกันว่าโปรไบโอติกส์ ใยอาหารกลุ่มนี้เรียกว่า พรีไบโอติกส์ หากต้องการมีสุขภาพดีจำเป็นต้องรู้จักทั้งโปรไบโอติกส์และพรีไบโอติกส์ไว้ พรีไบโอติกส์เมื่อถูกโปรไบโอติกส์ย่อยแล้ว ยังช่วยจ่ายพลังงานให้ร่างกายได้ส่วนหนึ่งวิตามิน เกลือแร่ และน้ำรู้จักกันดีอยู่แล้ว มีสารอาหารอีกกลุ่มหนึ่งที่ยังไม่นับเป็นสารอาหารจำเป็น ทว่าให้ประโยชน์มหาศาล เรียกว่า ไฟโตนิวเทรียนท์ ซึ่งเป็นสารเคมีตัวเล็ก ๆ พบมากในพืชผัก เวลานี้พบแล้วเกือบห้าหมื่นชนิด เป็นสารที่พบทั้งในผักและผลไม้ ช่วยให้ผักผลไม้มีสีสันต่าง ๆ มีกลิ่น และรสเฉพาะตัว คำแนะนำในการบริโภคผักผลไม้คือเลือกผักและผลไม้สีสันต่าง ๆ ที่แบ่งเป็นห้ากลุ่มสี คือสีเหลือง/ส้ม สีแดง สีขาว สีเขียว สีม่วง/น้ำเงิน เลือกผักผลไม้สารพัดสีอย่างนี้ทำให้ได้สารไฟโตนิวเทรียนท์หลากหลายชนิด ให้ประโยชน์ต่อสุขภาพได้แน่นอน #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #สารอาหาร, #พรีไบโอติกส์, #ไฟโตนิวเทรียนท์
