คนยุคใหม่ชอบจดจำวันที่ตามปฏิทินสากลหรือปฏิทินเกรกอรี (Gregory calendar) เพื่อใช้ในการรำลึก จึงขอบอกผู้สนใจประวัติศาสตร์อิสลามยุคการปกครองแผ่นดินสเปนว่ามีวันที่ที่ควรจดจำอยู่สองวัน ห่างกัน 871 ปี วันแรกคือ “26 เมษายน ค.ศ.711” ซึ่งเป็นวันที่ฏอริก อิบนฺ ซิยาด (Tariq ibn Ziyad) แม่ทัพมุสลิมเชื้อสายเบอร์เบอร์ (Berbers) นำทหารมุสลิมมุอัลลัฟ (Mu’allaf) หรือบุคคลที่เพิ่งรับอิสลามเป็นศาสนาของตน ทหารเหล่านี้มีจำนวน 7 พันนายเกือบทั้งหมดเป็นทหารเชื้อสายเบอร์เบอร์จากอัฟริกาเหนือ บางส่วนจำนวนไม่มากนักเป็นทหารอาหรับที่มาจากตะวันออกกลาง ทั้งหมดข้ามช่องแคบขึ้นฝั่งบนแผ่นดินยุโรปบริเวณปลายคาบสมุทรไอบีเรีย บนพื้นที่ที่มีการตั้งชื่อเพื่อรำลึกถึงการก้าวขึ้นเหยียบฝั่งยุโรปของฏอริก อิบนฺ ซิยาด ครั้งนั้น โดยเรียกตามชื่อหน้าผาหินขนาดใหญ่ในบริเวณรั้นซึ่งตั้งชื่อเป็นภาษาอาหรับว่าภูเขาแห่งฏอริกหรือจาบัลอะลาฏอริก ในเวลาต่อมาคนยุโรปเรียกเพี้ยนไปเป็น “ยิบรอลตาร์” (Gibraltar)นับจากเดือนเมษายน ค.ศ.711 หลังการสร้างหัวหาดขึ้นที่ยิบรอลตาร์ ฎอริกเปิดปฏิบัติการขยายการยึดครองพื้นที่บริเวณคาบสมุทรไอบีเรีย (Iberia) ซึ่งคือประเทศสเปนและปอร์ตุเกสในปัจจุบัน พื้นที่นี้ในศตวรรษที่ 8 คืออาณาจักรของชนเยอรมันที่รุกลงมาจากทางเหนือขับไล่กองทัพโรมันออกจากพื้นที่ก่อนรวมอาณาจักรขึ้นเรียกกันว่าอาณาจักรวิสิกอธ (Visigoth kingdom) ปกครองคาบสมุทรไอบีเรียตั้งแต่ศตวรรษที่ 5 เป็นต้นมา เมื่อกองทัพมุสลิมเข้ามาในพื้นที่ภารกิจแรกที่ต้องทำคือการรับศึกกับกองทัพวิสิกอธซึ่งมิใช่งานง่าย กล่าวกันว่าในเวลานั้นกษัตริย์โรโดริก (Rodoric) แห่งวิสิกอธสามารถระดมพลได้มากถึง 100,000 นายเพื่อต้านทัพมุสลิม ทว่ากลับกลายเป็นฏอริกที่ได้รับชัยชนะเด็ดขาดในการศึกที่กัวดาลีต (Battle of Guadalete) ถึงขนาดสังหารกษัตริย์โรโดริกได้ในการรบ นั่นเองที่ทำให้แม่ทัพอาหรับแห่งราชวงศ์อุมัยยะฮฺที่ปกครองอัฟริกาเหนือคือมูซา อิบนฺ นาเซร (Musa ibn Nusayr) ตัดสินใจส่งทหารจำนวน 18,000 นายส่วนใหญ่เป็นชนอาหรับเข้าไปเสริม และนับจากนั้นยาวนานเกือบ 800 ปีคือวันเวลาที่มุสลิมอาหรับ-เบอร์เบอร์เข้าปกครองสเปนยังมีอีกวันหนึ่งที่ควรจดจำคือ “วันที่ 2 มกราคม ค.ศ.1492” โดยตลอดระยะเวลากว่าเจ็ดศตวรรษของการปกครองสเปน ชาติยุโรปกล้าแข็งขึ้นมากโดยเฉพาะอย่างยิ่งสเปน การยึดคืนพื้นที่คาบสมุทรไอบีเรียจากอาณาจักรมุสลิมอาหรับ-เบอร์เบอร์เกิดขึ้นเป็นลำดับกระทั่งถึงราชวงศ์นาสริด (Nasrid dynasty) ซึ่งเป็นราชวงศ์มุสลิมราชวงศ์สุดท้ายกับพื้นที่ที่เหลืออยู่บนแผ่นดินสเปนเวลานั้นคือกรานาดา (Granada) การศึกระหว่างกองทัพสเปนกับทัพมุสลิมยืดเยื้อนานสิบปีกระทั่งต้น ค.ศ.1492 ในวันที่ 2 มกราคม สุลต่านมุฮัมมัดที่ 12 รัฐเอมิเรตส์แห่งกรานาดา (Muhammad XII of Granada) ที่สเปนเรียกว่ากษัตริย์โบอับดิล (King Boabdil) ได้จำนนต่อกองทัพสเปน ยอมถอนทหารและพลเรือนออกจากคาบสมุทรไอบีเรียเป็นอันสิ้นสุดบทบาทของมุสลิมบนแผ่นดินสเปนหลังจากปกครองต่อเนื่องยาวนานเกือบ 8 ศตวรรษ สร้างอารยธรรมและศิลปะวิทยาการเป็นมรดกไว้มากมาย #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #มุสลิมปกครองสเปน
