จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเป็นสถาบันการศึกษาที่ไม่มีคณะวิชาด้านการเกษตร ระยะหลังเมื่อสักสิบปีมาแล้วจึงไปตั้งสำนักวิชาทรัพยากรการเกษตรที่จังหวัดน่าน ผมเคยไปบรรยายที่นั่นครั้งหนึ่ง จึงมีโอกาสไปเยี่ยมเมืองน่าน เมืองสวยกับเขาบ้าง พวกเราพูดกันเล่นๆว่าในบรรดา 77 จังหวัดของประเทศไทย มีจังหวัดเดียวที่นับว่า “แน่” นั่นคือน่าน ชื่อก็บอกอยู่แล้วว่า “น่านแน่” มาน่านครั้งนี้หลังจากไม่ได้มาหลายปี น่านเปลี่ยนแปลงไปมาก บ้านเมืองดูเจริญ คล้ายเมืองมรดกโลกคือหลวงพระบางของ สปป.ลาว สวยในระดับเดียวกัน ผมว่าของผมอย่างนั้น มีสถานที่ท่องเที่ยวหลายแห่ง ที่ยังติดใจคือร้านขนมไทยกลางเมือง ผมชอบบัวลอยป้านิ่มเมืองน่าน อร่อยสุดเหวี่ยง ได้ข่าวว่าย้ายร้านไปแล้ว แต่ไม่ห่วงจะไปตามหาให้เจอจนได้ในอดีตช่วงยุคกรุงศรีอยุธยา ล้านนาคือดินแดนในปกครองของพม่ายาวนานสองสามร้อยปี มีความเป็นพม่ามากกว่าเป็นสยาม มาขึ้นกับสยามในยุคกรุงธนบุรี ถึงสมัยรัชกาลที่ 5 จึงรวมเข้ากับอาณาจักรสยามเป็นเรื่องเป็นราว คนล้านนาวันนี้พูดภาษาไทย เขียนภาษาไทยกันหมด ขณะที่วัดวาอารามยังเป็นทรงล้านนาคล้ายพม่าไม่เปลี่ยนแปลง นี่คือข้อดีที่ไทยไม่ได้เป็นเมืองขึ้นอังกฤษหรือฝรั่งเศส จึงดำรงอารยธรรมและความเป็นไทยไว้ได้ ไม่อย่างนั้นคงแตกเละเป็นโจ๊กไปแล้วลองย้อนกลับไปดูที่พม่า ในอดีตพม่าเป็นชาติยิ่งใหญ่ ผู้คนต่างเผ่ารวมเป็นชนชาติเดียวกันกระทั่งสร้างอารยธรรมยิ่งใหญ่ขึ้นมาได้ อังกฤษปกครองอยู่แค่ร้อยกว่าปี ทำพม่าแตกกันเป็นเสี่ยงตามนโยบายแบ่งแยกแล้วปกครองแบบอังกฤษ เห็นแล้วทั้งสะท้อนใจและสะเทือนใจถามคนน่าน คนล้านนา ยุคก่อนยังมีเรียนภาษาล้านนากันอยู่บ้าง พูดเขียนผสมปนเปกันทั้งล้านนาทั้งพม่า วันนี้เหลือแต่ภาษาไทยกลาง กับอู้คำเมืองที่ปนมาทางภาษาไทยมากกว่าพม่า ไม่ต่างจากจังหวัดภาคใต้ตอนล่างที่ทิ้งภาษามลายูกันไปแทบหมด เรื่องอย่างนี้ไม่น่าเชื่อว่าเป็นเพราะความแข็งในความอ่อนของความเป็นไทย สารพัดวัฒนธรรมถูกหลอมเป็นไทยไปหมดในข้อดีมีข้อเสีย ในข้อเสียมีข้อดี แล้วแต่คนมอง สำหรับผมไม่ได้มองเป็นข้อเสีย เพียงแต่เสียดาย ทั้งภาษาล้านนา ทั้งภาษามลายู คนพื้นเมืองน่าจะเก็บรักษาไว้บ้าง พหุวัฒนธรรมเป็นเรื่องของอัตลักษณ์ เป็นเรื่องของเสน่ห์ หัวใจยังรวมกันเป็นไทย ไม่มีอะไรต้องห่วง มาเมืองน่านวันนี้ สิ่งที่อยากเห็นคือเมืองน่านในบรรยากาศเก่าๆของล้านนาย้อนหลังไปสักร้อยปี อยากเห็นอย่างนั้นจริงๆ #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #น่านที่รัก. #ล้านนา
