ชนชาวเติร์กกับพลังและโมเมนตัมที่ขับเคลื่อนประวัติศาสตร์โลก ตอนที่ 31

จักรวรรดิยิ่งใหญ่ที่สุดของชนชาวเติร์กคือ “ออตโตมัน” หรือ “อุสมานียะฮฺ” ในภาษาอาหรับ สถาปนาใน ค.ศ.1299 โดย “ออสมัน ฆาซี” (Osman Ghazi) หรือออตมันหรืออุสมันบุตรของเออร์ทูรุล ฆาซี โดยเปลี่ยนชื่อจากสหพันธ์เผ่าให้เป็นไปตามชื่อของผู้สถาปนาอันเป็นประเพณีของชนเติร์ก ครั้งแรกใช้ชื่อเพียง “ออตโตมัน เบลิก” (Ottoman beylik) ภายหลังขยายอาณาเขตเติบโตขึ้นจึงเปลี่ยนเป็นจักรวรรดิออตโตมัน ช่างรวดเร็วน่าทึ่งทั้งๆที่ออสมันเป็นเพียงชนรุ่นแรกในครอบครัวที่ถือกำเนิดขึ้นในแผ่นดินอะนาโตเลียหลังบิดาย้ายมาจากเอเชียกลางแท้ๆเมื่อรัฐสุลต่านแห่งรุมพ่ายต่อกองทัพมองโกลใน ค.ศ.1243 ทำหน้าที่เพียงรัฐบริพารที่คอยรวบรวมบรรณาการส่งแก่มองโกล ชนเติร์กในอะนาโตเลียตะวันตกที่อยู่กันเป็น “เบลิก” (Beylik) ต้องเผชิญทั้งภัยจากมองโกลทางตะวันออก ไบแซนไทน์ทางเหนือและตะวันตก รัฐครูเสดจากยุโรปที่เข้ามาจัดตั้งอยู่ทั่วไปในอะนาโตเลีย ไหนจะอำนาจของราชวงศ์อัยยูบิดในอียิปต์และซีเรียก่อนเปลี่ยนเป็นราชวงศ์มัมลุกใน ค.ศ.1250 เมื่อแบกแดดล่มสลายลงใน ค.ศ.1258 ภัยอันตรายยิ่งมีมากขึ้นเมื่อมองโกลกลายเป็นพันธมิตรกับทั้งไบแซนไทน์และครูเสด เบลิกของชนเติร์กจึงพยายามสลัดหลุดจากการเป็นชุมชนบริพารของมองโกล สำเร็จบ้าง ไม่สำเร็จบ้าง สำเร็จเป็นครั้งคราวบ้าง ชนเผ่าคายีของเออร์ทูรุลเผชิญชะตากรรมไม่ต่างออกไปสักเท่าไหร่ออสมันเป็นบุตรคนที่สามของเออร์ทูรุล เกิดใน ค.ศ.1258 เติบโตในบรรยากาศที่ว่านั้นทั้งบางครั้งยังต้องรบรากับชนเติร์กด้วยกัน ถึง ค.ศ.1280 ออสมันในวัย 24 ปีก้าวขึ้นเป็นหัวหน้าเผ่าคายีแทนบิดา แม้ไม่รู้หนังสือทว่าเคร่งครัดในศาสนา ทั้งชาญฉลาด มีวิสัยทัศน์แตกต่างจากหัวหน้าเบลิกทั่วไป ออสมันเห็นว่าชนเติร์กต้องรวมกันให้ได้ก่อน เผ่าคายีซึ่งเล็กกว่าเผ่าอื่นจึงทำสัญญาสงบศึกกับชนเติร์กด้วยกัน รวมกันทำศึกกับกลุ่มชนอื่น ระหว่างทำศึก ออสมันผูกมิตรกับศัตรูพร้อมกันไปด้วยกระทั่งได้ไมตรีจากชนคริสต์และยิวที่อยู่โดยรอบ มีเผ่าเติร์กจำนวนมากเข้าร่วมอุดมการณ์ ถึง ค.ศ.1299 เผ่าเติร์กพันธมิตรตกลงเปลี่ยนชื่อเป็น “ออตโตมันเบลิก” (Ottoman beylik) แผ่อำนาจข้ามไปสู่คาบสมุทรบอลข่าน หลังการจากไปของออสมันใน ค.ศ.1326 และการล่มสลายของรัฐข่านมองโกลในพื้นที่ใน ค.ศ.1335 เมื่อถึง ค.ศ.1354 ออตโตมันเบลิกจึงเปลี่ยนชื่อเป็น “จักรวรรดิออตโตมัน” ได้อย่างเต็มภาคภูมิช่วงสมัยที่มีชีวิต ความเป็นคนเคร่งศาสนา ออสมันทำบุญแก่คนยากจนบ่อย เรื่องราวของออสมันกลายเป็นบันทึกเมื่อหลังการจากไปของออสมันแล้วร้อยปี หนึ่งในบันทึกที่มีชื่อเสียงกระทั่งกลายเป็นแรงบันดาลใจของชนเติร์กนับจากนั้นคือเรื่องราวว่าด้วย “#ความฝันของออสมัน” (#Osman’s dream) ที่เกิดขึ้นก่อนการแต่งงานครั้งที่สองกับลูกสาวหัวหน้าเผ่าเติร์กซึ่งเป็นนักวิชาการศาสนาอิสลามที่มีชื่อเสียง ฝันของออสมันกล่าวถึงดวงรัศมีที่ผ่านเข้าไปในอกเติบโตเป็นต้นไม้ใหญ่แผ่กิ่งก้านและรากออกนอกร่างกายออสมันครอบคลุมไปทั่วคาบสมุทรอะนาโตเลีย เปอร์เซีย เมโสโปเตเมีย อัฟริกาเหนือ บอลข่าน อาระเบีย หรือแม้กระทั่งคอนสแตนติโนเปิลซึ่งในเวลาต่อมาพื้นที่ทั้งหมดนี้กลายเป็นแผ่นดินที่จักรวรรดิออตโตมันเข้าไปครอบครองได้สำเร็จ เป็นฝันของชาวเติร์กในเวลานั้นที่ยังคงดำรงอยู่จนกระทั่งทุกวันนี้ #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *