ยี่สิบปีมาแล้ว ศาสตราจารย์มหาวิทยาลัยชาวอังกฤษท่านหนึ่งนั่งรถไปกับผมวิ่งไปตามถนนในกรุงเทพฯ เขาให้ความเห็นไว้น่าสนใจและกลายเป็นประเด็นใหญ่ในวันนี้ เขาใช้คำว่า “การเพิกเฉย” (Ignorance) ของสังคมที่ทำให้การละเมิดกฎหมายจราจรเล็กๆน้อยๆกลายเป็นเรื่องปกติ ปัญหาเล็กอย่างนี้ต่อไปจะบ่อนเซาะทำลายสังคมใหญ่โดยที่เราไม่ทันคิด ถึงเวลาก็ช้าเกินการณ์ไปแล้ว เขาให้ความเห็นไว้อย่างนั้น
ตัวอย่างที่เขายกขึ้นมาจากสิ่งที่เขาเห็นคือการขับขี่มอเตอร์ไซด์ย้อนศรบนถนนและการฝ่าไฟแดงของมอเตอร์ไซด์โดยเจ้าหน้าที่ไม่ตักเตือนหรือลงโทษ คนทั่วไปวางเฉย เรื่องเล็กน้อยเช่นนี้จะเป็นคล้ายยอมรับว่าความไม่ปกติคือความปกติ สังคมจะไม่สามารถสอนคนรุ่นใหม่ให้เคารพกฎหมายได้ ผลที่ตามมาคือการระบาดของคอร์รัปชั่น การข่มเหงรังแก (Bullying) กระทั่งถึงความล้มเหลวของระบบการเมือง การศึกษา ฟังแล้วก็แปลกใจที่เพื่อนชาวอังกฤษมองอะไรลึกซึ้งกันถึงระดับนั้น
วันเวลาผ่านมากับประสบการณ์ที่มีมากขึ้น เห็นโลกกว้างขึ้น จึงพบว่าสิ่งที่เพื่อนชาวอังกฤษเตือนนั้นเป็นความจริง ผมเคยเขียนเตือนเรื่องมอเตอร์ไซด์ย้อนศรในเฟซบุ้ค เพื่อนบางคนออกมาทักท้วงโดยกล่าวถึงความยากจน การขาดโอกาส ขาดทางเลือก ขาดรายได้สารพัด เราคล้ายกำลังช่วยกันสร้างสังคมไร้ระเบียบร่วมกัน
ข่าวความรุนแรงที่กำลังเกิดขึ้นที่โคราชเวลานี้ ทำให้ผมนึกถึงปัญหาการข่มเหงรังแกหรือบุลลี่ที่กำลังกลายเป็นมะเร็งร้ายในสังคมของเรา คนที่ถืออำนาจรังแกคนขาดอำนาจไล่เรียงกันเป็นขนมชั้นจากด้านบนลงสู่ด้านล่าง สุดท้ายผู้ที่ต้องรองรับอำนาจที่ไร้การควบคุมคือประชาชนที่ขาดอำนาจ ภาพความรุนแรงที่โคราชแสดงออกมาให้เห็นอย่างนั้น เราเลือกที่จะแก้ปัญหาที่ตัวผู้ก่อปัญหาโดยอ้างว่าเป็นเรื่องส่วนตัวแล้วจบแบบไฟไหม้ฟาง หรือเลือกจะค้นหาว่าอะไรในสังคมของเราที่หล่อหลอมให้เกิดคนลักษณะนี้ขึ้น ดูที่ต้นตอแล้วแก้ปัญหาเชิงระบบ เชิงโครงสร้าง เราต้องตัดสินใจเลือกกันเอง
อย่างที่เคยบอก บางครั้งจุดคานงัดในการเปลี่ยนแปลงสังคม อาจมาจากจุดเล็กๆที่พวกเราไม่ทันคิดหรือไม่เกี่ยวข้องกันเลย จุดที่ว่านั้นอาจมาจากเรื่องมอเตอร์ไซด์ย้อนศรอย่างที่เพื่อนชาวอังกฤษเคยบอกไว้เมื่อยี่สิบปีที่แล้ว หรืออาจเป็นเรื่องเล็กอื่นๆก็ได้ จึงต้องช่วยกันศึกษา
