หลายคนถามเรื่องโคโรน่าไวรัสว่าเหตุใดการระบาดจึงมักเกิดในจีน คำถามน่าจะหมายถึงการเปลี่ยนแปลงพันธุกรรมของไวรัสกระทั่งเปลี่ยนเป็นชนิดที่ก่อโรคในมนุษย์ถึงขนาดคร่าชีวิตมากกว่า โคโรน่าไวรัสพบได้มากมายหลายชนิด กลุ่มที่สร้างปัญหามักเป็นกลุ่มอัลฟ่ากับเบต้า ความที่มันเป็นไวรัสอาร์เอ็นเอจึงผ่าเหล่าเปลี่ยนแปลงพันธุกรรมได้บ่อย แต่ส่วนใหญ่ไม่ก่อปัญหา หรือเพียงทำให้เกิดโรคหวัด ชนิดที่ก่อปัญหาคร่าชีวิตคนจำนวนมาก มีสามชนิดคือซารส์ใน ค.ศ.2002 เมอรส์ใน ค.ศ.2012 และครั้งนี้ใน ค.ศ.2019 เรียกว่า 2019-nCoV หรือโคโรน่าไวรัสสายพันธุ์ใหม่ 2019 จะเรียกว่าไวรัสอู่ฮั่นก็ไม่ว่ากัน
เชื่อกันว่าการผ่าเหล่าแปลงพันธุกรรมเริ่มจากค้างคาวเข้าไปในสัตว์ชนิดอื่นอย่างเช่นแรคคูน เช่นโรคซารส์หรืออูฐเช่นเมอรส์ ครั้งนี้อาจมาจากงู เหตุใดจึงเกิดบ่อยในจีน แต่ไม่เกิดในอินเดีย หรืออินโดนีเซียที่ผู้คนหนาแน่นไม่ต่างกัน ถามอย่างนี้อาจไม่แฟร์กับจีนสักเท่าไหร่ เพราะเมอรส์ที่รุนแรงที่สุดเกิดในซาอุดีอาระเบีย ครั้งนี้เกิดในจีนเช่นเดียวกันกับซารส์ หากเป็นทฤษฎีสมคบคิด (conspiracy theory) ก็ว่าเกิดจากการตัดต่อพันธุกรรมในแล็บแล้วเอาไปแพร่ในตลาดเมืองอู่ฮั่นเพื่อทำลายศูนย์กลางด้านเทคโนโลยีของจีน เรื่องอย่างนี้แล้วแต่จะคิดในยุคของไวรัลที่มีมากกว่าไวรัส หาหลักฐานอะไรไม่ได้ ฟังมากแล้วเครียด
ในทางระบาดวิทยาคาดว่าจะมาจากอาหารประเภทเปิบพิศดารทั้งหลาย เกิดในสัตว์ป่ามากกว่าสัตว์เลี้ยง วัฒนธรรมอาหารของจีนในคนบางกลุ่มสุ่มเสี่ยงให้เกิดการติดโรค ไม่ว่าจะเป็นการบริโภคงู สุนัข แรคคูน ค้างคาวหรือสัตว์ป่าอื่นๆ คนอินเดียไม่มีวัฒนธรรมการบริโภคเหมือนคนจีนบางกลุ่ม โดย 1 ใน 3 ของประชากรอินเดียเป็นมังสะวิรัติไม่บริโภคเนื้อสัตว์ 1 ใน 5 เป็นมุสลิม ไม่บริโภคสัตว์ตาย สัตว์เป็นโรค ไม่บริโภคเลือดสัตว์ทุกชนิด เลือกอาหารฮาลาล ส่วนในอินโดนีเซียนั้นประชากรส่วนใหญ่เป็นมุสลิมมีวัฒนธรรมการบริโภคอาหารฮาลาล ชาวคริสต์ในอินโดนีเซียไม่นิยมเปิบพิศดาร ส่วนเมอรส์ที่เชื่อว่าเกิดจากอูฐเป็นกรณีค่อนข้างพิเศษ ชาวอาหรับบริโภคเนื้ออูฐอยู่แล้ว ที่ว่าพิเศษเพราะนิยมบริโภคสุก อาจเป็นไปได้ว่าเกิดจากชนบางกลุ่มที่บริโภคเลือดอูฐที่เป็นโรค คนอาหรับที่ไม่ใช่มุสลิมมีอยู่ไม่น้อย ยังไม่พบรายงานมั่นเหมาะว่าเกิดจากอะไร
อาหารจึงเป็นปัจจัยสำคัญในการก่อโรคอุบัติใหม่เหล่านี้ แนะนำให้บริโภคอาหารสุก อาหารร้อน ดูแลอนามัย ความสะอาด หมั่นล้างมือ เลี่ยงอาหารประเภทเปิบพิศดาร เลี่ยงอาหารประเภทสัตว์ป่า อาหารดิบ เลือด ระวังการไอจามทั้งของตนเองและผู้อื่น พกผ้าเช็ดหน้าสะอาดติดตัวไว้ ระวังการสัมผัสกับผู้ป่วยหรือสงสัยว่าจะป่วย ใช้หน้ากากอนามัยในที่แออัด เพราะไวรัสเหล่านี้ส่วนใหญ่ระบาดผ่านอากาศที่มาจากละอองเสมหะของการไอจาม ไม่ใช่อากาศทั่วไป ดูแลสุขภาพให้แข็งแรงเข้าไว้ สำคัญคืออย่าตื่นกลัวจนขาดสติ
#drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #ไวรัสสายพันธุ์ใหม่, #เปิบพิศดาร
ขอบคุณภาพจากมติชน
