ชนชาวเติร์กกับพลังและโมเมนตัมที่ขับเคลื่อนประวัติศาสตร์โลก ตอนที่ 13

ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 8 อาหรับจากอาระเบียนำอิสลามเผยแผ่เข้าไปในเอเชียกลางที่ในเวลานั้นรัฐธิเบตกับชนเผ่าเติร์กในเอเชียกลางกำลังร่วมมือกันต่อสู้กับการแผ่อำนาจของจีนราชวงศ์ถัง จึงขอความร่วมมือมายังราชวงศ์อุมัยยะฮฺนำไปสู่สงครามระหว่างพันธมิตรสามฝ่าย ธิเบต-เติร์ก-อาหรับกับจีนใน ค.ศ.717 เกิดการศึกแห่งอักซู (Battle of Aksu) ซึ่งเป็นเมืองด้านตะวันตกของมณฑลซินเจียง ข้อน่าสังเกตในการศึกครั้งนั้นคือชนเติร์กที่เข้าร่วมสงครามมีอยู่ในทัพของทั้งสองฝ่าย ผลการรบคือทัพพันธมิตรอาหรับเสียหายอย่างหนัก ผลที่ตามมาคือทหารเติร์กในทัพพันธมิตรกลับไปร่วมมือกับเติร์กในกองทัพจีน กลายเป็นอย่างนั้น วันเวลาผ่านมาจนถึง ค.ศ.750 ราชวงศ์อับบาสิยะฮฺขึ้นสู่อำนาจแทนอุมัยยะฮฺ รัฐธิเบตหันมาร่วมมือกับราชวงศ์ใหม่นำไปสู่การศึกกับราชวงศ์ถังของจีนอีกครั้งใน ค.ศ.751 เรียกว่าการศึกแห่งทาลาส (Battle of Talas) ซึ่งเป็นแม่น้ำในเอเชียกลางเขตกีรจิสถานติดกับซินเจียง ผลของการศึกคือความพ่ายแพ้ยับเยินของราชวงศ์ถัง อำนาจของจีนในเอเชียกลางสิ้นสุดลง เติร์กในเอเชียกลางพากันรับอิสลามนำไปสู่การสร้างอำนาจของกลุ่มชนใหม่นั่นคือ “เติร์ก”อิสลามแผ่ขยายอย่างรวดเร็วในหมู่ชนเติร์กที่จำนวนไม่น้อยแสวงหาโอกาสใหม่ทั้งทำการค้าทั้งรับราชการ เมื่อจักรวรรดิอับบาสิยะฮฺขยายไปทางตะวันตกรุกล้ำเข้าไปในพื้นที่อิทธิพลของจักรวรรดิไบแซนไทน์ในคาบสมุทรอะนาโตเลีย ทหารและชนชาวเติร์กติดตามกองทัพอาหรับและเปอร์เซียเข้าไปในอะนาโตเลียตะวันตกด้วย อะนาโตเลียเวลานั้นเป็นถิ่นที่อยู่ของชนชาวกรีกและอาร์เมเนีย ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาคริสต์นิกายออร์โธด็อกเช่นเดียวกับโรมันไบแซนไทน์ ทว่าอะนาโตเลียวันนี้คือประเทศตุรกี ประชากรคือชนชาวเติร์กนับถือศาสนาอิสลามนิกายสุนหนี่สายฮานาฟี มีคำถามว่าทำไมจึงเป็นอย่างนั้นนักประวัติศาสตร์บางสำนักอธิบายว่าเรื่องนี้เป็นผลมาจากความผิดพลาดของไบแซนไทน์ใน ค.ศ.1071 ที่ตัดสินใจนำกองทัพเข้าขับไล่ชาวเติร์กบริเวณชายแดนนำไปสู่ศึกแห่งแมนซิเกิร์ต (Battle of Manzikert) ที่อยู่ทางตะวันตกของอะนาโตเลีย ทหารมุสลิมที่เข้าสู้ศึกครั้งนั้นมิใช่อาหรับหรือเปอร์เซียแต่เป็นเติร์กภายใต้การนำของชนเผ่า “เซลจุก” (Seljuk Turk) เดิมทีชนกลุ่มนี้พยายามย้ายถิ่นฐานลงไปทางอียิปต์ที่ปกครองโดยราชวงศ์ฟาติมิด (Fatimid) (ค.ศ.909-1171) ที่ตั้งรัฐคอลีฟะฮฺขึ้นมาแข่งกับคอลีฟะฮฺที่แบกแดดของอับบาสิยะฮฺ ฝันของชาวเติร์กเวลานั้นคือหาดินแดนใหม่สร้างรัฐของตนเอง อียิปต์ที่รุ่งเรืองมาตั้งแต่อดีตทั้งยังปกครองโดยปรปักษ์ของราชวงศ์อับบาสิยะฮฺจึงเป็นคำตอบ ชาวเติร์กเตรียมอพยพลงใต้มุ่งไปยังอียิปต์ไม่เคยคิดจะเข้าสู่อะนาโตเลีย แต่เมื่อไบแซนไทน์ระดมพลกว่าสี่หมื่นนายเพื่อผลักดันชุมชนเติร์กหลายร้อยเผ่าที่มาตั้งถิ่นฐานทำการค้าชายแดนไบแซนไทน์ ทหารเซลจุกจึงเข้าปกป้องชุมชนชาวเติร์ก เข็มทิศการอพยพแทนที่จะมุ่งลงใต้จึงมุ่งสู่ตะวันตก เหตุการณ์พลิกผันไปได้ไกลถึงขนาดนั้น #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *