ผมเป็นคนหนึ่งที่ชอบเล่นเกมความจำ ตัวอย่างง่าย ๆ สมัยเรียนมัธยมเมื่อพี่สาวใช้ให้ไปซื้อของ 5 อย่าง คือ ไข่หนึ่งโหล ขนมปังหนึ่งแถว นมสองกล่อง หัวหอมสองขีด ข้าวหนึ่งถุง วิธีเล่นของผมคือจินตนาการภาพพื้นห้องน้ำสกปรกเพราะถูกละเลงด้วยไข่หนึ่งโหล ต้องใช้นมสองกล่องทำความสะอาด เช็ดต่อด้วยขนมปังหนึ่งแถว ดับกลิ่นด้วยหัวหอมสองขีด ก่อนโรยพื้นด้วยข้าวหนึ่งถุง เป็นอันเสร็จ จินตนาการอย่างนี้ช่วยให้จดจำได้ง่าย วิธีนี้เป็นเทคนิคโบราณชาวกรีกพัฒนานานกว่าสองพันปีแล้ว มีชื่อเรียกเทคนิคนี้ว่า “Loci”
เมื่อ ค.ศ.2017 นักวิจัยทางจิตวิทยาชื่อ M Dresler ใช้เทคนิค Loci ฝึกจดจำแบบเนมอนิก (Mnemonic Training) โดยฝึกอาสาสมัคร 17 คน นาน 6 สัปดาห์ ให้จดจำสิ่งของต่าง ๆ 72 ชิ้น ปรากฏว่าสามารถพัฒนาความจำจากเดิมที่จำได้ 40 ชิ้นเพิ่มเป็น 71 ชิ้น เทียบเท่าแชมเปี้ยนความจำ 10 คนที่ใช้เป็นคู่เทียบ สรุปว่าเทคนิค Loci ช่วยจดจำได้จริง งานวิจัยชิ้นนี้ตีพิมพ์ในวารสาร Neuron 2017 ลองไปหาอ่านดู
ในโลกอิสลาม 1,400 ปีมาแล้วมีวิธีการหนึ่งที่เรียกว่า “ฮาฟิซ” (حافظ Hafiz) ซึ่งหมายถึงการจดจำอัลกุรอานซึ่งมีความยาว 114 บท 6,236 วรรค 77,449 คำและ 320,015 ตัวอักษร โดยจำกันได้ทั้งเล่ม ฝึกกันมาตั้งแต่เด็ก ถึงอายุมากแล้วก็ยังฝึกได้ เริ่มต้นด้วยการฝึกอ่านอัลกุรอานภาษาอาหรับให้คล่องชนิดมองแล้วอ่านได้เลย
วิธีการคือแต่ละวันหลังละหมาดมักริบ ทำการฝึก “ซูบัค” (Subac) หรือ “ซาบะฮฺ” (سبعة Sabah) ที่หมายถึงเลขเจ็ด แบ่งอัลกุรอานเป็นเจ็ดส่วนเพื่อช่วยจดจำ ทำการฝึกให้สามารถจดจำบทเรียนใหม่ได้ทุกวัน
เริ่มด้วยญุซอัมมาซึ่งเป็นบทสั้น ๆ ในอัลกุรอานตั้งแต่บทที่ 79 ถึงบทที่ 114 โดยเริ่มทีละบท เมื่อจดจำได้แล้ว ตอนเช้าหลังละหมาดศุบฮิอ่านให้ครูฟัง เพื่อช่วยแก้ไขคำอ่าน หากไม่มีครูจริงลองฝึกกับ “ครูทูบ” (ยูทูบ) ก็ได้ ดังเช่น ครูทูบ “บ้านอัซชัยยิดะห์ นะฟีซะห์ ชัมส์” โดยไม่อ่านคำแปลหรือคำอ่าน การอ่านโดยไม่เข้าใจความหมายให้ผลต่อการจดจำได้ดีกว่า มุสลิมใช้วิธีนี้ในการละหมาด นี่คือหนึ่งในความมหัศจรรย์ของอัลกุรอานเพื่อการพัฒนาสมอง หากฝึกกับครูทูบไม่สะดวก ลองใช้ “ครูไซต์” (เว็บไซต์) โดยเลือกเว็บไซต์ Alquran Explorer ใช้วิธีซ่อนคำแปลไว้ เลือกผู้อ่าน (Reciter) เป็น Mishari-Rashid ซึ่งเป็นคนเดียวกับครูทูบ ฟังซ้ำไปมาทีละบทกระทั่งมั่นใจว่าอ่านถูกต้อง จากนั้นจึงอ่านเองโดยไม่มีครู อย่าลืมใช้หนังสืออัลกุรอานควบคู่ไปด้วย
คนยุคใหม่เมื่อครูสอนฮาฟิซบอกอาจไม่เชื่อ ต้องใช้งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์สนับสนุน เมื่องานวิจัยยืนยันแล้วนั่นแหละจึงเชื่อ มีงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์สรุปว่าฮาฟิซช่วยให้ระบบความจำในด้านต่าง ๆ ของผู้ฝึกพัฒนาขึ้นได้จริง ทำให้สมองเสื่อมช้าลง เป็นอัลไซเมอร์ยากขึ้น นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันโรคซึมเศร้าได้อีกต่างหาก งานวิจัยของ Ozturk O และคณะตีพิมพ์ในวารสาร Psychiatr Danub เดือนธันวาคม 2016 ยืนยันชัดเจนอย่างนั้น
#ดรวินัยดะห์ลัน, #drwinaidahlan, #ฮาฟิซอัลกุรอาน, #ฝึกสมองพัฒนาความจำ