ใน ค.ศ.632 ท่านนบีมุฮัมมัด (ศ็อลฯ) นำมุสลิมกว่า 120,000 คนทำพิธี “ฮัจญฺ” ครั้งแรกและครั้งสุดท้ายของท่าน ณ ทุ่งอะรอฟะฮฺ นอกเมืองมักกะฮฺ ฮัจญฺที่เริ่มต้นโดยนบีอิบรอฮีม (อ.ล.) เมื่อ 26 ศตวรรษก่อนหน้านั้นและถือปฏิบัติต่อเนื่องกันมาทว่าแปรเปลี่ยนทั้งแนวทางและศรัทธาไปตามกาลเวลา ได้ถูกรื้อฟื้นขึ้นใหม่ นำมาปฏิบัติอย่างถูกต้องโดยท่านนบีมุฮัมมัดในครั้งนั้น หลังการบรรยายธรรมอำลาในพิธีฮัจญฺ ท่านนบีได้รับวะฮียฺในโองการว่าอัลลอฮฺ (ศุบฮาฯ) ทรงมอบอิสลามเป็นศาสนาของมวลมนุษย์อย่างครบถ้วนสมบูรณ์แล้ว (อัลมะอีดะฮฺ 5:3)
พิธีฮัจญฺมีความหมายอย่างยิ่งต่อท่านนบีมุฮัมมัด (ศ็อลฯ) ย้อนหลังกลับไปก่อนหน้านั้นใน ค.ศ.621 ภายหลังการเผยแผ่อิสลามในเมืองฏออิฟซึ่งท่านนบีไม่ประสบความสำเร็จ ท่านหันกลับมามองพิธีฮัจญฺว่าเป็นจุดเปลี่ยนในการเผยแผ่อิสลามเนื่องจากชนอาหรับจากทั่วอาระเบียเดินทางมารวมกันในพิธีนี้ ในหุบเขามีนาปีนั้นเอง ณ เนินเล็ก ๆ ชื่อ “อะกอบะฮฺ” หลังพิธีฮัจญฺ ท่านนบีพบกับชาวยัธริบหกคนที่อับบาสลุงของท่านเป็นผู้นำมา มีการทำสัญญาอะกอบะฮฺครั้งที่หนึ่ง และในฮัจญฺปีต่อมาท่านทำสัญญาอะกอบะฮฺครั้งที่สองกับชาวยัธริบจำนวน 73 คน มั่นใจแล้วว่ายัธริบคือที่หมายใหม่ การอพยพสู่ยัธริบหรือการ “ฮิจเราะฮฺ” ของท่านนบีจึงเริ่มขึ้นใน ค.ศ.622 นั้นเอง
ฮิจเราะฮฺเป็นเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ในอิสลาม ท่านนบีนำมุสลิมชาวมักกะฮฺอพยพไปสร้างรกรากใหม่ที่ยัธริบที่ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น “มะดีนะฮฺ” เกิดเป็นเมืองมุสลิมที่พัฒนาขึ้นอย่างรวดเร็ว ฮิจเราะฮฺได้หล่อหลอมชุมชนพหุวัฒนธรรมที่มีความแตกต่างทั้งประสบการณ์ แนวทางดำเนินชีวิต เข้าด้วยกัน กลายเป็นรากฐานในการพัฒนาของโลกอิสลาม ฮิจเราะฮฺในอิสลามเกิดขึ้นอีกหลายครั้ง ใน ค.ศ.657 คือการฮิจเราะฮฺของท่านคอลีฟะฮฺอาลี (ร.ฎ.) จากมะดีนะฮฺสู่กูฟะฮฺ ค.ศ.661 ฮิจเราะฮฺของท่านคอลีฟะฮฺมุอาวียะฮฺจากกูฟะฮฺสู่ดามัสกัส ร้อยปีต่อมาใน ค.ศ.762 ท่านคอลีฟะฮฺอัลมันซูร ฮิจเราะฮฺจากดามัสกัสสู่แบกแดด ชุมชนมุสลิมพหุวัฒนธรรมขยายตัวเติบโตขึ้น ผสมผสานความแตกต่าง กระทั่งสร้างสถาบันบัยตุลฮิกมะฮฺขึ้น เป็นที่มาของการพัฒนาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในโลกอิสลาม ที่ต่อมาชนยุโรปนำเอาไปต่อยอดกระทั่งกลายเป็นความก้าวหน้าของโลกทุกวันนี้
ศิลปวิทยาการด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในโลกปัจจุบันจึงมีรากฐานมาจากความก้าวหน้าในยุคทองของอิสลามช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 8-13 ทั้งหมดเป็นพัฒนาการสืบเนื่องมาจากการฮิจเราะฮฺหลายครั้ง โดยมีจุดเริ่มต้นมาจากพิธีฮัจญฺ ค.ศ.621 และ ค.ศ.622 กระทั่งสร้างอาณาจักรอิสลามขึ้นสำเร็จ นำมาสู่ฮัจญฺของท่านนบีมุฮัมมัด (ศ็อลฯ) ใน ค.ศ.632 แสดงความเป็นมหาบุรุษของท่านนบีมุฮัมมัด นักประวัติศาสตร์ชาวอังกฤษชื่อ ดร.อาร์เธอร์ เจ.อาเบอร์รี่ บันทึกไว้ใน ค.ศ.1964 ว่าในบรรดามนุษย์ที่ถือกำเนิดขึ้นบนโลก บุคคลที่ยิ่งใหญ่ที่สุด สร้างการเปลี่ยนแปลงแก่โลกมากที่สุดคือนบีมุฮัมมัด (ศ็อลฯ) เป็นการเปลี่ยนแปลงมหาศาลที่ปูทางมาจาก “ฮัจญฺ”
#ดรวินัยดะห์ลัน, #drwinaidahlan, #ฮัจญฺ, #ฮิจเราะฮฺ, #ยุคทองอิสลาม, #วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี