อิสลามปรากฏขึ้นในประวัติศาสตร์เมื่อท่านนบีมุฮัมมัด ซอลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม (ซ.ล.) รับวิวรณ์แรกจากอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา (ซ.บ.) ใน ค.ศ.610 ก่อนเผยแผ่กระทั่งสร้างอาณาจักรอิสลามขึ้นได้ใน ค.ศ.622 ก้าวขึ้นสู่ความเป็นจักรวรรดิช่วง ค.ศ.633-638 เมื่อกองทัพมุสลิมอาหรับได้ชัยชนะต่อสองจักรวรรดิใหญ่คือซัสซานิดหรือเปอร์เซียและไบแซนไทน์หรือโรมัน จากนั้นจักรวรรดิอิสลามขยายพื้นที่ไปทั่วตะวันออกกลาง อัฟริกาเหนือ เอเชียกลาง เอเชียใต้ หรือแม้กระทั่งสเปนจักรวรรดิอิสลามในประวัติศาสตร์อาจแบ่งการนำทางการเมืองการปกครองออกได้เป็นสองกลุ่มคือจักรวรรดิมุสลิมอาหรับระหว่าง ค.ศ.633-1258 และจักรวรรดิมุสลิมเติร์ก ค.ศ.1037-1922 ในระหว่างมุสลิมสองเชื้อสายยังมีมุสลิมอีกหลายเผ่าพันธุ์ที่สร้างอาณาจักรหรือแม้กระทั่งจักรวรรดิอิสลามขึ้น ดังเช่น เคิร์ด เติร์ก-มองโกล เบอร์เบอร์ อาหรับ-เบอร์เบอร์ ซึ่งในที่นี้ขอกล่าวเฉพาะกลุ่มอาหรับ-เบอร์เบอร์ ซึ่งหมายถึงกลุ่มชนมุสลิมที่เข้าปกครองดินแดนสเปนในยุโรปตะวันตกนับแต่ ค.ศ.711 กระทั่งถึง ค.ศ.1492 ยาวนาน 781 ปี แบ่งช่วงเวลานี้ออกได้เป็นสองช่วงย่อยคือช่วงการปกครองโดยราชวงศ์อาหรับอุมัยยะฮฺ (Umayyad) และช่วงการปกครองของมุสลิมอันดาลุสซึ่งเป็นเผ่าพันธุ์ผสมระหว่างเบอร์เบอร์ อาหรับ ชนยุโรปและชนกลุ่มอื่น ในช่วงแรกนั้นชนอาหรับที่ปกครองสเปนเป็นเพียงราชวงศ์ ขณะที่ประชากรส่วนใหญ่ในพื้นที่เป็นส่วนผสมระหว่างเบอร์เบอร์กับอาหรับ โดยมีชนเบอร์เบอร์ซึ่งไม่ใช่อาหรับเป็นชนส่วนใหญ่ก่อนจะกล่าวถึงมุสลิมอันดาลุสซึ่งเป็นมุสลิมหลายเผ่าพันธุ์ที่เข้าปกครองสเปน เห็นควรทำความเข้าใจความแตกต่างด้านวิธีคิดและปกครองระหว่างสองราชวงศ์มุสลิมคืออุมัยยะฮฺและอับบาสิยะฮฺที่สร้างจักรวรรดิปกครองโลกอิสลามช่วงศตวรรษที่ 7-13 เสียก่อน ทั้งสองจักรวรรดิต่างเป็นมุสลิมอาหรับสายสุนหนี่ที่มีพื้นเพเริ่มต้นจากอาระเบียด้วยกัน ทว่ามีความขัดแย้งที่ฝังรากลึกมาตั้งแต่ช่วงการปกครองยุครอซิดุนคอลีฟะฮฺหรือสี่คอลีฟะฮฺ ความขัดแย้งดังกล่าวมีผลทำให้อาณาจักรมุสลิมในสเปนภายใต้การปกครองของราชวงศ์อุมัยยะฮฺออกอาการโดดเดี่ยวจากโลกอิสลามที่เวลานั้นปกครองโดยราชวงศ์อับบาสิยะฮฺ กระทั่งมีส่วนทำให้การปกครองของอิสลามในสเปนก้าวเข้าสู่บทสุดท้ายตอนปลายศตวรรษที่ 15 ไปในที่สุด หากพิจารณาความแตกต่างระหว่างอุมัยยะฮฺกับอับบาสิยะฮฺ กล่าวกันว่าอุมัยยะฮฺเป็นคล้ายทหารสนใจพื้นที่ชายขอบทะเล ขยายจักรวรรดิในเชิงพื้นที่ไปกว้างไกลถึง 15 ล้านตารางกิโลเมตร ขณะที่อับบาสิยะฮฺเป็นเสมือนนักธุรกิจและนักวิชาการ สนใจพื้นที่การค้าตามเส้นทางสายไหมทั้งทางบกและทะเล การขยายอิสลามในเชิงศาสนาและความเชื่อเป็นไปอย่างกว้างไกลในยุคอับบาสิยะฮฺโดยแพร่ไปทั่วเอเชียกลาง เอเชียใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้หรือแม้กระทั่งในแผ่นดินจีนด้วยนโยบายทางการค้า อุมัยยะฮฺดำเนินกลยุทธในลักษณะการเผยแผ่ความเป็นอาหรับ (Arabization) ขณะที่อับบาสิยะฮฺเผยแผ่อิสลามในเชิงอุดมการณ์ (Islamization) #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #อาหรับเบอร์เบอร์, #มุสลิมสเปน