อาณาจักรมุสลิมอันดาลุส (Andalus) ในไอบีเรียสร้างขึ้นโดยชนอาหรับและเบอร์เบอร์ใน ค.ศ.711 ความขัดแย้งของมุสลิมสองเชื้อสายได้สร้างวิกฤติขึ้นหลายครั้ง ตั้งแต่ก่อนการเริ่มราชวงศ์อุมัยยะฮฺใน ค.ศ.756 กระทั่งสิ้นสุดราชวงศ์ใน ค.ศ.1031 เป็นผลให้อาณาจักรแตกสลายเป็นหลายไทฟา นับจากนั้นการดำรงอยู่ต้องพึ่งพาอาณาจักรมุสลิมภายนอกทั้งอัลโมราวิด ค.ศ.1090-1147 และอัลโมฮัด ค.ศ.1147-1266 สุดท้ายเหลือเพียงหนึ่งไทฟาคือกรานาดา (Granada) ก่อนสิ้นสภาพลงใน ค.ศ.1492 นำไปสู่การกำเนิดของสองชาติคริสเตียนยุโรปคือปอร์ตุเกสและสเปนที่ก้าวขึ้นสู่ความเป็นจักรวรรดิอย่างรวดเร็ว ส่วนมุสลิมสเปนรวมถึงผู้ที่สืบเชื้อสายจากมุสลิมสเปนถูกบังคับให้เปลี่ยนศาสนากระทั่งถูกขับออกจากไอบีเรียจนหมดสิ้นในศตวรรษที่ 17ประวัติศาสตร์คืออดีตที่ควรค่าแก่การเรียนรู้ ส่วนจะนำไปใช้เป็นบทเรียนสำหรับปัจจุบันเพื่อประโยชน์แก่อนาคตต่อผู้ใดหรือไม่อย่างไรขึ้นกับหลายปัจจัย ใน ค.ศ.1086 เมื่อยูซุฟ อิบนฺ ตัชฟิน บุรุษเหล็กแห่งอัลโมราวิดนำทัพจากโมรอคโคช่วยต่ออายุให้กับอันดาลุสในไอบีเรีย ความเข้มแข็งของยูซุฟช่วยแก้ไขสถานการณ์ให้ดีขึ้นเพียงชั่วคราวเท่านั้น การก่อกบฏทางตอนใต้ของโมรอคโคได้ขยายปัญหาในอัฟริกาเหนือให้ร้ายแรงขึ้น ยูซุฟ อิบนฺ ตัชฟิน จากไปใน ค.ศ.1106 แม้ อาลี อิบนฺ ยูซุฟ ยังรักษาอันดาลุสไว้ได้ทว่าเมื่อถึง ค.ศ.1130 นักประวัติศาสตร์เริ่มนับถอยหลังอาณาจักรมุสลิมอันดาลุสกันแล้ว การก่อกบฏของมุสลิมต่างความเชื่อในอัฟริกาเหนือจึงมีอิทธิพลต่อการดำรงอยู่ของอาณาจักรมุสลิมอันดาลุสอย่างมาก จึงควรค่าแก่การทำความเข้าใจความขัดแย้งระหว่างมุสลิมต่างความเชื่อในดินแดนมัฆริบที่มีชาติพันธุ์อาหรับกับเบอร์เบอร์เป็นเชื้อไฟ เริ่มขึ้นตั้งแต่ศตวรรษที่ 7 ความเหลื่อมล้ำด้านการปกครองทำให้ชนสองเชื้อสายเกิดความขัดแย้งมากขึ้นในอัฟริกาเหนือกระทั่งลุกลามเข้าสู่ไอบีเรียนับจากการก้าวขึ้นสู่อำนาจของมุสลิมในพื้นที่นั้นตั้งแต่ ค.ศ.711 เป็นต้นมา ความเป็นผู้ปกครองที่มีทักษะของชนอาหรับราชวงศ์อุมัยยะฮฺช่วยบรรเทาปัญหาลงได้มาก กระทั่ง ค.ศ.1010 เมื่อมีความผิดพลาดด้านการบริหารในราชวงศ์ ความแตกแยกระหว่างเชื้อชาติจึงกลับมารุนแรงขึ้นอีกครั้ง กระทั่งถึงการล่มสลายของราชวงศ์อุมัยยะฮฺใน ค.ศ.1031 นั่นเองที่ทำให้อันดาลุสแตกออกเป็นเสี่ยงการเข้าไปแก้สถานการณ์ของอัลโมราวิดใน ค.ศ.1086 ได้พกความขัดแย้งในอิสลามเชิงนิกายและแนวคิดที่เกิดขึ้นในอัฟริกาเหนือเข้าไปยังอันดาลุสด้วย แม้อัลโมราวิดและอัลโมฮัดต่างถือนิกายสุนหนี่ ทว่าแนวคิดกลับแตกต่างกัน อัลโมราวิดยึดถือสาขามาลิกี อัลโมฮัดกลับสร้างสาขาอัลโมฮัด (Almohadism) ขึ้นมาใหม่ ความแตกแยกนี้มีรากเหง้ามาตั้งแต่การรับแนวคิดเคาะวาริจญฺ (الخوارج Khawarij) ช่วงกลางศตวรรษที่ 8 ผสมผสานไปกับการเข้ามาของนิกายชีอะฮฺจากราชวงศ์ฟาติมิดในศตวรรษที่ 10 ผสมผสานกันจนสับสนเช่นนี้นำไปสู่การสร้างแนวทางใหม่คืออัลโมฮัดดังที่ปรากฏ เป็นผลให้เกิดความแตกแยกในหมู่ชนเบอร์เบอร์ เป็นที่มาของการกำเนิดราชวงศ์อัลโมราวิดและอัลโมฮัดที่บ่อนเซาะทำลายกันอย่างรุนแรงในที่สุด #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #มุสลิมสเปน