ชนเบอร์เบอร์มีนับเป็นร้อยเผ่า รวมกลุ่มกันคล้ายสหพันธ์ ได้แก่“เซนาตา” ทางอัฟริกาเหนือ สีผิวออกขาว “มัสมูดา” ทางอัฟริกาตะวันตก สีผิวน้ำตาล “ซานฮาจา” ทางทะเลทรายซาฮารา สีผิวคล้ำ ทั้งสามกลุ่มรวมกันบ้าง ขัดแย้งกันบ้าง ราชวงศ์อัลโมราวิด (Almoravid) มาจากกลุ่มซานฮาจา ปกครองอัฟริกาตะวันตกไล่ขึ้นไปจนถึงไอบีเรียระหว่าง ค.ศ.1040-1147 ยาวนาน 107 ปี หลังจากนั้นราชวงศ์อัลโมฮัด (Almohad) ที่มาจากกลุ่มมัสมูดาได้โค่นล้มอัลโมราวิดและเข้าปกครองแทนทั้งในอัฟริกาเหนือและไอบีเรียตั้งแต่ ค.ศ.1147 กระทั่งล่มสลายลงใน ค.ศ.1269 ความแตกแยกของมุสลิมในอัฟริกาเหนือนี่เองที่นำไปสู่การล่มสลายของอันดาลุสช่วงสิ้นสุดราชวงศ์อุมัยยะฮฺใน ค.ศ.1031 ไอบีเรียแตกเป็นไทฟาอิสระมากถึง 21 อาณาจักร เมื่ออัลโมราวิดยื่นมือเข้ามาช่วยเหลือรวบรวมไทฟาเข้าด้วยกัน เหลือไทฟาอิสระอยู่ 5 อาณาจักร เป็นไทฟาที่ยังติดพันกับการต่อสู้ริมชายแดนหรือห่างไกลเกินไป ได้แก่ อัลบาร์ราซิน, อัลปูเอนเต, บาดาจอซ, มัลยอร์กา, โมลินา, ซาราโกซา เมื่อยูซุฟ อิบนฺ ตัชฟิน ถึงแก่อนิจกรรมที่มาร์ราเกซ โมรอคโค ใน ค.ศ.1106 ทัพคริสเตียนรุกกลับเข้ามาอีก ขณะที่มีบางไทฟาพยายามแยกตัวออก แต่อาลี อิบนฺ ยูซุฟ อิบนฺ ตัชฟิน โอรสของยูซุฟ ซึ่งได้รับการฝึกฝนมาดีทั้งด้านการศึกษาและการปกครองจากมหาวิทยาลัยเก่าแก่ในโมรอคโค มีฝีมืออยู่ไม่น้อย ข้อเสียเพียงประการเดียวที่อาลีมีอยู่คือละทิ้งทะเลทรายมาตั้งแต่เด็กทำให้ความห้าวหาญเช่นที่พ่อของเขาเคยมีอยู่ลดลงไปไม่น้อยอาลีมีฝีมือดีจึงยังรักษาอาณาจักรไว้ได้ ทว่าสถานการณ์ไม่ดีนัก ในไอบีเรีย ฝรั่งเศสส่งกองทัพเข้าช่วยอัลฟองโซ่ที่ 7 แห่งคาสติลและเลออน อาลีที่พยายามยึดคืนพื้นที่ทางเหนือจึงไม่ง่าย ขณะที่ในอัฟริกาเหนือกลุ่มกบฏอัลโมฮัดกล้าแข็งขึ้น กระทั่งอาลีถึงแก่อนิจกรรมใน ค.ศ.1143 อัลโมราวิดจึงเข้าสู่ยุคเสื่อมถอยอย่างแท้จริง ตัชฟิน อิบนฺ อาลี โอรสของอาลีขึ้นเป็นผู้ปกครองอัลโมราวิด กลุ่มกบฏอัลโมฮัดรุกหนักยึดครองพื้นที่ในอัฟริกาเหนือมากขึ้น ค.ศ.1146 ตัซฟินถูกสังหารโดยกบฏในการรบที่เมืองโอราน (Oran) ใกล้อัลจีเรีย หนึ่งปีหลังจากนั้น อัลโมราวิดมีผู้ปกครองอีกสองคนคืออิบราฮิม อิบนฺ ตัชฟิน และอิสหาก อิบนฺ อาลี ทว่าปกครองสั้นมาก ค.ศ.1147 อัลโมฮัดรุกเข้ายึดนครหลวงคือมาร์ราเกซ ราชวงศ์อัลโมราวิดจึงสิ้นสุดลง อย่างไรก็ตาม แม้อัลโมฮัดยึดครองได้แต่การต่อต้านยังคงดำรงอยู่ หนาแน่นทางด้านตะวันออกของอัฟริกาเหนือ การต่อต้านที่ยืดเยื้อยาวนานเช่นนี้สุดท้ายอัลโมฮัดเองก็ไปไม่รอด ล่มสลายลงใน ค.ศ.1266 ปกครองอัฟริกาเหนือและไอบีเรียนาน 119 ปี ความแตกแยกในอัฟริกาเหนือส่งผลให้อาณาจักรมุสลิมในไอบีเรียสูญเสียพื้นที่ไปมาก สูญเสียคอร์โดบาใน ค.ศ.1236 บาเลนเซีย ค.ศ.1238 เซวิญญา ค.ศ.1248 คาดิซ ค.ศ.1262 เมอร์เซีย ค.ศ.1266 จากอาณาจักรที่เคยยิ่งใหญ่ สุดท้ายเหลือเพียงไทฟาเดียวคือ “กรานาดา” (Granada) ภายใต้ราชวงศ์นาสริด (Nasrid) ที่ยังเข้มแข็งอยู่บ้างสามารถรักษาอันดาลุสไว้ได้นานกว่าสองศตวรรษ สิ้นสุดลงใน ค.ศ.1492 โดยจากไปพร้อมกับการล่มสลายของอาณาจักรมุสลิมสุดท้ายในสเปน #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #มุสลิมสเปน
