ตลอด 871 ปีของการปกครอง อาณาจักรมุสลิมสเปนมีราชวงศ์ปกครองอย่างเป็นทางการ 4 ราชวงศ์ ได้แก่ อุมัยยะฮฺ (ٱلْأُمَوِيَّة Al Umayyad ค.ศ.756-1031 นาน 275 ปี) อัลโมราวิดหรืออัลมุรอบิฏุน (ค.ศ.1090-1047 นาน 57 ปี) อัลโมฮัดหรืออัลมุวะฮิดูน (المُوَحِّدون Almuwahhidun ค.ศ.1147-1266 นาน 119 ปี) และนาสริดหรือนาซรฺ (بنو نصر Nasri ค.ศ.1230-1492 นาน 262 ปี) ราชวงศ์ที่บริหารโดยตรงในอันดาลุสมีสองราชวงศ์คืออุมัยยะฮฺและนาสริดขณะที่อัลโมราวิดและอัลโมฮัดบริหารอันดาลุสผ่านโมรอคโคในอัฟริกาตะวันตก โดยช่วงเวลานี้ อันดาลุสเป็นเพียงส่วนหนึ่งของอาณาจักรมุสลิมในอัฟริกาเท่านั้น ราชวงศ์อัลโมราวิดแม้มีอายุสั้นที่สุดเพียง 57 ปี ทว่าแสดงบทบาทสำคัญนั่นคือปกป้องอาณาจักรมุสลิมสเปนช่วยให้อันดาลุสยังดำรงสถานะอยู่หลังจากนั้นอีกนานถึงสี่ศตวรรษจาก ค.ศ.1090-1492 เป็นเวลา 402 ปี ใกล้เคียงกับอายุของอาณาจักรอยุธยาที่มีอายุ 417 ปี โดยอาณาจักรมุสลิมสเปนล่มสลายลงใน ค.ศ.1492 หรือ พ.ศ.2035 ตรงกับต้นรัชสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 (พระเชษฐาธิราช พ.ศ.2034-2072) ในบรรดาผู้นำมุสลิมแห่งอาณาจักรอันดาลุส มีจำนวนไม่น้อยที่แสดงฝีมือสร้างชื่อเสียงกระทั่งได้รับคำยกย่องจากนักประวัติศาสตร์อย่างมาก ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ ยูซุฟ อิบนฺ ทัชฟิน แห่งราชวงศ์อัลโมราวิดที่เข้ามาปกครองอันดาลุสเป็นคนแรก โดยอัลโมราวิดเกิดจากการรวมตัวของหลายเผ่าเร่ร่อนที่มีพื้นเพทางตอนใต้ของโมรอคโคแถบทะเลทรายซาฮารา ต่ำลงไปจนถึงสามลุ่มแม่น้ำทางอัฟริกาตะวันตกเฉียงใต้ รวมกลุ่มเป็นสหพันธ์โดยเรียกผู้นำว่าอามิร (Emir) ไม่ใช่สุลต่าน เรื่องราวของยูซุฟซึ่งเป็นหนึ่งในอามิรมีความเป็นมาน่าสนใจ มีบารมีสูง นอกจากจะเป็นแม่ทัพที่มีฝีมือจัดจ้านในการรบแล้วยังเชี่ยวชาญด้านการบริหารบ้านเมืองอีกต่างหากยูซุฟถึงแก่อนิจกรรมใน ค.ศ.1106 ที่โมรอคโค ณ เมืองมาร์ราเกซอันเป็นที่มาของชื่อโมรอคโค บุตรชายคืออาลี อิบนฺ ยูซุฟ ขึ้นเป็นผู้ปกครองในเวลาต่อมา ช่วงเปลี่ยนผู้ปกครองนี้ เกิดความวุ่นวายในอันดาลุสอีกครั้ง ทว่าอาลีมีฝีมือมากพอที่จะกำราบกระทั่งสร้างความสงบขึ้นมาได้ ยิ่งไปกว่านั้นใน ค.ศ.1119 กองทัพของอาลียังยึดเมืองคอร์โดบาหรือฆุรตุบะฮฺคืนจากกองทัพคริสเตียนได้อีก ทำให้มุสลิมเกิดขวัญกำลังใจขึ้นมากว่าอาณาจักรอันดาลุสกำลังฟื้นคืนชีวิตขึ้นอีกครั้ง (Andalusian resurrection) หลังจากนั้นอาลียังสั่งขยายมัสยิดใหญ่แห่งนครคอร์โดบาพร้อมๆไปกับสานต่องานสร้างมัสยิดใหญ่อีกหลายแห่งทั่วอาณาจักรตามที่บิดาริเริ่มไว้ ในช่วงเวลาใกล้กันนั้นเอง กลุ่มกบฏอัลโมฮัดจากทางเหนือของโมรอคโคที่เริ่มต้นขึ้นโดยนักวิชาการศาสนาอิสลาม สะสมกำลังกระจายเข้าไปในเขตเทือกเขาแอตลาสเริ่มสร้างแรงสั่นสะเทือนต่อราชวงศ์อัลโมราวิด หลังอสัญกรรมของอาลีใน ค.ศ.1143 อาณาจักรมีสุลต่านปกครองช่วงเวลาสั้นๆอีกสององค์ สูญเสียพื้นที่ให้แก่กบฏอัลโมฮัดมากขึ้น ถึง ค.ศ.1147 อัลโมฮัดก็ก่อรัฐประหาร สร้างราชวงศ์ใหม่ขึ้นแทนที่อัลโมราวิดจนได้
