การปกครองของมุสลิมในไอบีเรียยุคแรกที่เรียกว่ายุครัฐภายใต้จักรวรรดิอุมัยยะฮฺ (Dependent Emirate) เริ่มต้นใน ค.ศ.711 ยาวนาน 45 ปีจบสิ้นลงใน ค.ศ.756 เมื่ออับดุลเราะฮฺมานก้าวขึ้นเป็นผู้ปกครองอาณาจักรอันดาลุสมีคอร์โดบาหรือฆุรตูบะฮฺเป็นเมืองหลวง ยุคที่สองนี้เรียกว่ายุครัฐอิสระ (Independent Emirate) ไม่ขึ้นกับคอลีฟะฮฺยาวนาน 173 ปี สิ้นสุดลงใน ค.ศ.929 เมื่อสุลต่านอับดุลเราะฮฺมานที่ 3 ที่ครองตำแหน่งในเวลานั้นเปลี่ยนสถานะพระองค์เองจากสุลต่านขึ้นเป็นคอลีฟะฮฺหรือผู้นำโลกอิสลาม เวลานั้นนอกจากมีคอลีฟะฮฺราชวงศ์อับบาสิยะฮฺองค์ที่ 18 คืออัลมุฆตะดิรบิลละฮฺ (al-Muqtadir bi-‘llah) ปกครองอยู่ในแบกแดดแล้ว สุลต่านราชวงศ์ฟาติมิด (Fatimid) คืออัลมะฮฺดีบิลละฮฺ (al-Mahdi Billah) ยังสถาปนาตนเองขึ้นเป็นคอลีฟะฮฺตั้งแต่ ค.ศ.909 อีกด้วย โลกมุสลิมเวลานั้นจึงมีคอลีฟะฮฺปกครองต่างพื้นที่กันถึงสามพระองค์ อับดุลเราะฮฺมานที่ 1 ปฐมสุลต่านราชวงศ์อุมัยยะฮฺแห่งอันดาลุสไม่เคยประกาศตนเองว่าเป็นคอลีฟะฮฺทั้งไม่เคยยอมรับการปกครองของคอลีฟะฮฺราชวงศ์อับบาสิยะฮฺแห่งแบกแดด ตลอดรัชสมัยของพระองค์ซึ่งยาวนาน 32 ปีจาก ค.ศ.756 ถึง788 นอกจากเร่งพัฒนาอาณาจักรอันดาลุสให้เป็นสังคมพหุวัฒนธรรมแล้ว ยังเสียเวลาทำศึกอีกหลายครั้งกับทั้งกองทัพอับบาสิยะฮฺจากตะวันออกกลาง ทัพคริสเตียนแฟรงค์ (Frank) จากรัฐกอลหรือฝรั่งเศสที่เวลานั้นนำโดยชาร์ลเลอมาญ (Charlemagne) โดยครั้งแรกใน ค.ศ.759 ถึงขนาดสูญเสียเมืองนาร์บอนน์ (Narbonne) ซึ่งอยู่ทางเทือกเขาพีรานิสด้านตะวันออกล้ำเข้าไปในแผ่นดินฝรั่งเศส จากนั้นทำศึกชนิดผลัดกันแพ้ผลัดกันชนะกับทัพกอล อีกทั้งต้องปราบกบฏมุสลิมอาหรับด้วยกันอีกหนสองหนหลังยุคสมัยของอับดุลเราะฮฺมานที่ 1 รัชทายาทในราชวงศ์อุมัยยะฮฺแห่งอันดาลุสขึ้นปกครองในเวลาต่อมาตามลำดับ ดังนี้ ค.ศ.788-796 สุลต่านฮิชามที่ 1 (Hisham I) ค.ศ.796-822 สุลต่านอัลหะกัมที่ 1 (Hakam I) ค.ศ.822-852 สุลต่านอับดุลเราะฮฺมานที่ 2 (Abd-ar-Rahman II) ค.ศ.852-886 สุลต่านมุฮัมมัดที่ 1 (Muhammad I) ค.ศ.886-888 สุลต่านอัลมุนฎิร (Al-Mundhir) ค.ศ.888-912 สุลต่านอับดัลเลาะฮฺ (Abdallah ibn Muhammad) ค.ศ.912-961 สุลต่านอับดุลเราะฮฺมานที่ 3 (Abd al-Rahman III) สุลต่านอับดุลเราะฮฺมานที่ 3 ที่กล่าวถึงเป็นองค์สุดท้ายนี้นับเป็นผู้ปกครองอันดาลุสที่ยิ่งใหญ่ที่สุดอีกพระองค์หนึ่งหลังจากสุลต่านอับดุลเราะฮฺมานที่ 1 พระองค์สถาปนาพระองค์เองจากสุลต่านขึ้นเป็นคอลีฟะฮฺใน ค.ศ.929 เป็นผลให้ยุคที่สองของอันดาลุสคือยุครัฐอิสระสิ้นสุดลงเริ่มเข้าสู่ยุคคอลีฟะฮฺแห่งอันดาลุสที่ยาวนาน 102 ปีไปสิ้นสุดใน ค.ศ.1031 ทว่าก่อนล่วงไปถึงยุคสุลต่านอับดุลเราะฮฺมานที่ 3 ราวกลางศตวรรษที่ 9 อาณาจักรอัสทูเรียส (Asturius) ทางเหนือ เติบโตขยายพื้นที่จากทางด้านชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติกเข้าสู่ตอนในของไอบีเรีย ขณะที่ทางตะวันออกด้านทะเลเมดิเตอร์เรเนียน อันดาลุสสูญเสียมณฑลบาร์เซโลนาให้กับกองทัพคริสเตียน เป็นผลให้อันดาลุสสูญเสียพื้นที่ทางเหนือของไอบีเรียไปทั้งหมด #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #มุสลิมสเปน
