อับดุลเราะฮฺมานผันตนเองจากเจ้าชายไร้แผ่นดินเป็นสุลต่านปลาย ค.ศ.756 ยุคแรกของอาณาจักรอันดาลุสที่ขึ้นกับจักรวรรดิอิสลามจึงสิ้นสุดลง ยุคที่ตามมาคือยุคที่สองซึ่งเรียกกันว่ายุครัฐอิสระ (Independent Emirate) ปลอดจากการควบคุมของจักรวรรดิอิสลามที่ในเวลานั้นอยู่ที่แบกแดดอย่างสิ้นเชิง ราชวงศ์อุมัยยะฮฺที่ล่มสลายลงในดามัสกัส ค.ศ.750 ถึงเวลาเริ่มต้นขึ้นใหม่ ณ คอร์โดบาหรือฆุรตุบะฮฺในอันดาลุสการมาของอับดุลเราะฮฺมานนับเป็นคุณูปการของอันดาลุสโดยแท้ ต้องยอมรับกันว่าเวลานั้นอาณาจักรที่มีอายุเพียง 45 ปีแห่งนี้ใกล้แตกสลายเต็มที การปกครองของยูซุฟ อิบนฺ อับดฺ อัลเราะฮฺมาน อัลฟิฮฺริ นาน 9 ปีได้สร้างแรงต่อต้านจากชนเบอร์เบอร์ไว้มาก มองย้อนกลับไป ทัพมุสลิมของจักรวรรดิอุมัยยะฮฺทำศึกได้ดินแดนไอบีเรียไว้แทบทั้งหมด หากไอบีเรียมีสภาพเหมือนแผ่นดินอเมริกาหรือออสเตรเลียซึ่งชนพื้นเมืองไร้เขี้ยวเล็บอย่างสิ้นเชิง คงไม่มีนักประวัติศาสตร์คนใดให้เครดิตกองทัพอุมัยยะฮฺซึ่งทหารแตกสามัคคีแต่กลับใช้เวลาเพียงเจ็ดปีจาก ค.ศ.711-718 กับทหารไม่ถึงสามหมื่นในการยึดไอบีเรียภายใต้การปกครองของอาณาจักรวิสิกอธที่มีจิตวิญญาณความเป็นนักรบสูง ทว่ามีสภาพระส่ำระสายในเวลานั้นการรุกรบกระทั่งมีชัยอย่างรวดเร็ว แสดงให้เห็นถึงศักยภาพด้านการทหารของชนอาหรับซึ่งสามารถฝึกชนพื้นเมืองเบอร์เบอร์ให้เป็นนักรบชั้นยอดกระทั่งเอาชนะทัพวิสิกอธที่มีกำลังพลมากกว่าได้ ชนวิสิกอธในศตวรรษที่ 8 มิใช่ชนป่าเถื่อนเช่นอดีต นอกจากนี้เหนือไอบีเรียขึ้นไปคือดินแดนของชนแฟรงก์ (Frank) และเซลท์ (Celt) ซึ่งก่อร่างสร้างอาณาจักรกอล (Gaul) ขึ้น ดินแดนแห่งนั้นในเวลาต่อมาพัฒนาเป็นแผ่นดินฝรั่งเศส (France) ที่กลายเป็นต้นกำเนิดของหลายรัฐในยุโรปรวมถึงอังกฤษ ยุโรปช่วงเวลานั้นจึงอุดมไปด้วยนักรบระดับอัศวินในขณะที่กองทัพมุสลิมรุกไล่กองทัพวิสิกอธไปรอบไอบีเรีย ทั้งบางครั้งยังข้ามเทือกเขาพีรานิสไปยังแผ่นดินกอลทำศึกกับชนแฟรงค์และเซลท์ ชนะบ้างแพ้บ้าง กลับปรากฏว่ารัฐกอลไม่เข้ามายุ่งเกี่ยวกับเหตุการณ์ในไอบีเรียสักเท่าไหร่ แสดงถึงความแข็งแกร่งของนักรบอาหรับและมุสลิมเบอร์เบอร์ในเวลานั้น ความแตกแยกกันเองระหว่างอาหรับกับเบอร์เบอร์ต่างหากที่ใกล้ทำลายอาณาจักรอันดาลุส กระทั่งการมาของของอับดุลเราะฮฺมานซึ่งมีบุคลิกภาพและเกียรติคุณที่ช่วยเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างชนมุสลิมสองกลุ่มไว้ได้ ในยุคสมัยของอับดุลเราะฮฺมาน มีหลายครั้งต้องทำศึกกับกอลภายใต้การนำของหนึ่งในกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่คือชาลส์เลอมาญ ความหาญกล้าตลอดจนความหลักแหลมทางการเมืองของอับดุลเราะฮฺมานได้สร้างความมั่นคงให้อาณาจักรอันดาลุสอยู่รอดมาได้ตลอดหลายศตวรรษ การล้มลงของอันดาลุสปลายศตวรรษที่ 15 เป็นผลมาจากความกล้าแข็งอย่างยิ่งของอาณาจักรคริสเตียนเวลานั้น ในขณะที่อันดาลุสขาดการสนับสนุนจากจักรวรรดิอิสลามภายนอกอย่างสิ้นเชิง ประวัติศาสตร์ให้บทเรียนสำคัญในเรื่องความสามัคคีของสังคมไว้โดยแท้ #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #มุสลิมสเปน
