อาหรับ-เบอร์เบอร์ มุสลิมผู้สร้างอารยธรรมอิสลามในสเปน ตอนที่ 10

ดินแดนตะวันออกกลางกับอัฟริกาเหนือเชื่อมในทางภูมิรัฐศาสตร์รวมเรียกว่า “มีนา” (MENA) หรือ Middle East-North Africa ประชากรแทบทั้งหมดนับถือศาสนาอิสลาม เฉพาะตะวันออกกลางเท่านั้นที่เป็นชาวอาหรับ ส่วนอัฟริกาเหนือซึ่งประกอบด้วย 7 ประเทศ ประชากรนับกันใน ค.ศ.2020 รวม 249.2 ล้านคน ได้แก่ อิยิปต์ (ประชากร 104 ล้านคน) ซูดาน (42) ลิเบีย (6.9) อัลจีเรีย (43) ตูนีเซีย (11.7) โมรอคโค (37.1) มอริทาเนีย (4.5) ส่วนใหญ่ของประชากรอิยิปต์ปัจจุบันเป็นชนผสมอาหรับ-อิยิปต์ ประชากรร้อยละ 70 ในซูดานเป็นอาหรับผสมอัฟริกัน ขณะที่ดินแดนนับตั้งแต่ลิเบียไปจนถึงมอริทาเนียทางตะวันตกประชากรมากกว่าร้อยละ 95 เป็นชนผสมอาหรับ-เบอร์เบอร์ (Arabs-Berbers) การปกครองของชนอาหรับในอดีตนับพันปีเป็นผลให้ประชากรในพื้นที่อัฟริกาเหนือกลายเป็นกลุ่มชนผสมระหว่างอาหรับกับชนพื้นเมืองเดิมจนแทบหมดอัฟริกาเหนือจึงแบ่งเป็นสองส่วนคืออิยิปต์และซูดานส่วนหนึ่งกับอัฟริกาตะวันตกเฉียงเหนืออีกส่วนหนึ่ง ส่วนแรกสร้างอารยธรรมอิยิปต์บนและล่างรุ่งเรืองมานาน ประชากรส่วนใหญ่เป็นอิยิปต์และอัฟริกัน ขณะที่ส่วนหลัง ประชากรทั้งหมดเป็นชนเบอร์เบอร์ (Berbers) ที่เรียกตนเองว่า “อะมาซิกฮฺ” (Amazighs) ชนอาหรับเรียกดินแดนแถบนี้ว่า “มัฆริบ” (المغرب Maghreb) ขณะที่ภาษาเบอร์เบอร์เรียกว่า “ทามาซฆา” (Tamazgha) ชนโรมันที่เคยปกครองพื้นที่แถบนี้เรียกชนกลุ่มนี้ว่า “เบอร์เบอร์” (Berbers) หมายถึงชนป่าเถื่อนแม้ความหมายไม่ดีนักทว่านิยมใช้เรียกกัน ส่วนชนยุโรปโดยเฉพาะอย่างยิ่งสเปนเรียกชนกลุ่มนี้ว่า “มัวร์” (Moors) หรือ “โมริสโค” (Morisco)ย้อนเวลากลับไปในอดีตระหว่าง 880-480 ปีก่อนคริสตกาล พื้นที่แถบมัฆริบ ชนโบราณคือฟินิเชียน (Phoenician) ร่วมกับชนเบอร์เบอร์ได้สร้างอาณาจักรขึ้นเรียกว่า “คาร์เธจ” (Carthage) ซึ่งทำสงครามขับเคี่ยวกับโรมันก่อนถูกทำลายไปจนหมดสิ้นช่วง 146 ปีก่อนคริสตกาล ระหว่างนั้นช่วง 202-40 ปีก่อนคริสตกาล ชนเบอร์เบอร์แถบอัลจีเรีย ลิเบีย ตูนีเซีย บางส่วนของโมรอคโครวมตัวกันสร้างอาณาจักรของตนเองขึ้นเรียกว่า “นูมีเดีย” (Numidia) ก่อนถูกผนวกเข้ากับจักรวรรดิโรมันอีกครั้ง จนถึงศตวรรษที่ 5 ใน ค.ศ.430 ชนเผ่าเยอรมันที่เรียกกันว่า แวนดัล (Vandals) และวิสิกอธ (Visigoths) เข้ารุกรานโรมันในยุโรปก่อนส่วนหนึ่งเคลื่อนจากคาบสมุทรไอบีเรียเข้ามายึดครองพื้นที่แถบมัฆริบสร้างอาณาจักรแวนดัล (Vandal kingdom) ขึ้นแต่คงอยู่ไม่นานนักเข้า ค.ศ.533 จักรวรรดิโรมันตะวันออกที่เรียกว่าไบแซนไทน์ (Byzantine) โดยจักรพรรดิจัสติเนียน (Justinian) ส่งกองทัพเข้าขับไล่ชนแวนดัล ก่อนครอบครองพื้นที่นี้จนถึงศตวรรษที่ 7 ช่วง ค.ศ. 639 ถึง 700 จักรวรรดิอิสลามได้แผ่ขยายอำนาจเข้าขับไล่ชนโรมันออกไปจนหมด ดินแดนมัฆริบตกอยู่ภายใต้อำนาจของชนอาหรับนับจากนั้น จึงเห็นได้ว่าชนเบอร์เบอร์ในดินแดนมัฆริบเป็นกลุ่มชนที่มีอารยธรรมมายาวนานมิใช่ชุมชนป่าเถื่อนตามชื่อเบอร์เบอร์ที่ใช้เรียกกัน #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #อาหรับเบอร์เบอร์, #มุสลิมสเปน

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *