สเปน (Spain) ประเทศที่อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของทวีปยุโรปเคยเป็นหนึ่งในมหาอำนาจยิ่งใหญ่ขยายอำนาจปกครองโลกในหลายพื้นที่โดยเฉพาะอย่างยิ่งทวีปอเมริกาทั้งเหนือ กลาง ใต้นานหลายร้อยปี ความเป็นมหาอำนาจของสเปนเริ่มต้นจริงจังปลายคริสต์ศตวรรษที่ 15 ซึ่งนักประวัติศาสตร์ตะวันตกถือเป็นช่วงเวลารุ่งอรุณแห่งความเรืองรองของยุโรปหลังจากตกอยู่ในยุคมืดเป็นเวลานานนับแต่ศตวรรษที่ 5-10 และค่อยๆกระเตื้องขึ้นหลังจากนั้น ก่อนจะเฉิดฉายกระทั่งกลายเป็นกลุ่มชาติที่ปกครองโลกนับตั้งแต่เริ่มศตวรรษที่ 16 เป็นต้นมานับกันตั้งแต่ราชวงศ์สเปนได้ชัยชนะต่อราชวงศ์นาสริด (Nasrid) ซึ่งเป็นราชวงศ์สุดท้ายของมุสลิมที่เข้ามาปกครองสเปนนับจาก ค.ศ.711 ถึง ค.ศ.1492 ยาวนาน 781 ปี ตลอดระยะเวลาเกือบ 40 ปี ผมมีโอกาสเดินทางเข้าไปในสเปนหลายครั้ง ท่องไปทั่วในหลายพื้นที่ของประเทศที่สวยงานแห่งนี้ตั้งแต่บาร์เซโลนา (Barcelona) ทางตะวันออกเฉียงเหนือไปจนถึงกรานาดา (Granada) ทางใต้ เซวิลญา (Sevilla) ทางตะวันตกเฉียงใต้ บาเลนเซีย (Valencia) ทางตะวันออกเฉียงใต้ มาจอร์กา (Manorca) เกาะใหญ่ในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน มาดริด (Madrid) เมืองหลวงตอนกลางประเทศสเปน เมืองใหญ่ รวมถึงเมืองเล็กเมืองน้อยอีกหลายแห่ง สิ่งที่สร้างความแปลกใจให้กับผมคือชาวสเปนมีความทรงจำไม่ดีนักกับประชาชาติมุสลิมค่อนข้างสูง วันเวลาผ่านมาหลายร้อยปี ดูเหมือนว่าคนสเปนยังก้าวข้ามมุสลิมไปไม่พ้น มีโอกาสนั่งในภัตตาคารหลายแห่งในเมืองบาเลนเซีย เซวิลญา ทอเลโด คอร์โดบา หรือแม้กระทั่งในบาร์เซโลนา ได้เห็นจารึกเรื่องราวของมุสลิมครั้งปกครองสเปนเป็นลวดลายบนกระเบื้องโมเสคประดับผนังแม้กระทั่งบนผ้าปูโต๊ะก็ยังมี คลับคล้ายว่าคนสเปนนับความสำเร็จยิ่งใหญ่ของชาติกันที่การขับไล่มุสลิมออกจากสเปน อดีตอะไรจะฝังลึกได้นานขนาดนั้น เป็นเช่นนี้เองจึงกระตุ้นความสนใจของผมให้มีต่อการปกครองของมุสลิมในสเปนที่เป็นไปอย่างยาวนานเกือบ 800 ปี คิดว่าสักครั้งหนึ่งหากเป็นไปได้อยากจะเขียนเรื่องราวในประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับมุสลิมในสเปนให้พวกเราได้อ่านกันสักหน่อยคนสเปนเรียกมุสลิมที่เข้าไปปกครองแผ่นดินของตนว่า “โมริสคอส” (Moriscos) ในภาษาอังกฤษเรียกว่า “มัวร์” (Moors) ชนกลุ่มนี้มาจากอัฟริกาเหนือ พูดภาษาอาหรับ นับถือศาสนาอิสลามนิกายสุนหนี่ เป็นกลุ่มชนผสมผสานระหว่างอาหรับ (Arabs) กับชนเบอร์เบอร์ (Berbers) ซึ่งเป็นชนพื้นเมืองทางอัฟริกาตะวันตก ความที่ผสมกันมาหลายช่วงอายุคนทั้งบางส่วนยังผสมเข้ากับชนยุโรป จึงนิยมเรียกว่า “อาหรับ-เบอร์เบอร์” (Arabs-Berbers) คนอาหรับส่วนใหญ่ผิวขาว ขณะที่เบอร์เบอร์ผิวสีจางต่างจากชนอัฟริกัน มุสลิมที่ปกครองสเปนจึงมีผิวสีจางไม่ขาวหรือดำ ในที่นี้ขอเรียกว่าอาหรับ-เบอร์เบอร์ก็แล้วกัน ชนกลุ่มนี้มีความเป็นมาน่าสนใจ เป็นผู้นำเอาอารยธรรมความเจริญจากโลกอิสลามไปถ่ายทอดให้กับชนยุโรปโดยเฉพาะอย่างยิ่งสเปน มารู้จักชนกลุ่มนี้ไปพร้อมๆกันก็แล้วกัน #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #มุสลิมปกครองสเปน
