ผมมาจอร์แดนครั้งนี้เป็นครั้งที่ 4 โดยมีอีกครั้งเข้าจอร์แดนที่เวสต์แบงค์ผ่านทางอิสราเอล เสียดายที่มีอยู่ครั้งหนึ่งผมเยี่ยมมหา‘ลัยยารมูก (Yarmouk) รองอธิการบดีถามผมว่าอยากไปดูสนามรบยารมูกไหม ครั้งนั้นผมไม่ทราบเรื่องราวของยารมูกจึงไม่ไป หลังจากนั้นนานหลายปีจึงทราบว่าสงครามยารมูกระหว่างกองทัพโรมันไบแซนไทน์กับกองทัพมุสลิมคือศึกที่เปลี่ยนหน้าประวัติศาสตร์โลกจนทุกวันนี้ ชัยชนะของทัพมุสลิมที่บัญชาการโดยอบูอุบัยดะฮฺ ร.ฎ. มอบหมายให้คอลิด อิบนฺ อัลวาลิด ร.ฎ. นำทัพมุสลิมที่มีกำลังพลน้อยกว่าขนาด 1 ต่อ 5 ได้ส่งผลต่อเนื่องให้สองมหาอำนาจโลกเวลานั้นคือโรมันไบแซนไทน์และซัสซานิดเปอร์เซียต้องเสื่อมอำนาจลง กลายเป็นยุคสมัยของโลกอิสลามนับจากนั้น
ความใจกว้าง เชี่ยวชาญด้านการบริหาร รู้จักการใช้คนของท่านอบูอุบัยดะฮฺ ร.ฎ. ในสงครามครั้งนั้นทำให้ท่านกลายเป็นหนึ่งในศอฮาบะฮฺผู้ยิ่งใหญ่ ขณะที่คอลิดอัลวาลิด ร.ฎ. ได้รับการยกย่องจากนักประวัติศาสตร์ตะวันตกว่าคือหนึ่งในผู้บัญชาการทัพม้าที่ดีที่สุดในโลก ผมสนใจเรื่องราวของทั้งสองท่านมานับแต่นั้น
ครั้งนี้เมื่อมีโอกาสเยี่ยมเยียนอีกครั้ง ทางสถานเอกอัครราชทูตไทยถามว่าช่วงวันหยุดอยากแวะเยี่ยมที่ไหนหรือไม่ ผมแจ้งกลับว่าอยากชมสนามรบยารมูกและเยี่ยมกุโบรฺของท่านอบูอุบัยดะฮฺ เสียดายเวลามีไม่พอจึงเลือกได้หนึ่งเดียว ผมจึงเลือกเยี่ยมกุโบรฺของท่านอบูอุบัยดะฮฺ ร.ฎ.ที่หุบเขาจอร์แดน
วันเสาร์ที่ 31 สิงหาคม 2567 พวกเราห้าคนคือผม อ.ศราวุฒิ อารีย์ ดร.พรพิมล มะหะหมัด ดร.อาณัฐ เด่นยิ่งโยชน์ น.ส.รดา พร้อมอุสมาน นศ.ไทยในจอร์แดน เช่ารถเดินทางไปที่หุบเขาจอร์แดนอันกว้างใหญ่ กุโบร์และมัสยิดอบูอุบัยดะฮฺ ร.ฎ. ตั้งอยู่ที่เมืองเล็กๆชื่อเดอิร อัลลา (Deir Alla) ท่านชาฮีด เสียชีวิตใน ค.ศ.639 อายุ 56 ปี ในยุคสมัยท่านคอลีฟะฮฺอุมัร อิบนฺคอฏฏอบ รอฎิยัลลอฮุอันฮฺ ขณะที่ท่านไปทำศึกในซีเรีย-จอร์แดน ในดินแดนชามเวลานั้น เกิดกาฬโรคระบาดหนัก ท่านคอลีฟะฮฺอุมัร (ร.ฎ.) ถอนตัวจากสถานรบขณะโรคระบาดซึ่งท่านรอซูลุลลอฮฺ ศอลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม เคยมีคำสั่งไว้ว่าหากมีข่าวโรคระบาดให้หลีกเลี่ยงพื้นที่นั้น โดยให้ออกจากเขตโรคระบาด เว้นแต่โรคระบาดแล้วให้กักตัวอยู่ในเขตนั้นห้ามออกมา ท่านอุมัรจึงถอนตัวออกมา ขณะที่ท่านอบูอุบัยดะฮฺที่นำทัพไปเสริมกลับยืนยันที่จะเข้าสู่พื้นที่นั้น กระทั่งติดเชื้อและเสียชีวิต ถูกฝังแบบชาฮีดในหุบเขาจอร์แดน ข่าวการจากไปของท่านสร้างความโศกเศร้าแก่ท่านคอลีฟะฮฺอุมัร ร.ฎ. อย่างมาก ท่านคอลีฟะฮฺเคยคาดหวังว่าท่านอบูอุบัยดะฮฺ ร.ฎ. จะสืบทอดตำแหน่งต่อจากท่าน
ผมมีโอกาสเข้าเยี่ยมกุโบร์ของท่าน นอกจากพวกเราก็ไม่มีใครอีก เจ้าหน้าที่กรุณาเปิดกุญแจให้พวกเราได้เข้าไปดุอาอฺแด่ท่านอบูอุบัยดะฮฺ ร.ฎ.ถึงด้านในกุโบร์ซึ่งฝังแยกจากบุคคลอื่นๆ รอบมัสยิดของท่านมีกุโบร์ใหญ่ ส่วนหนึ่งของผู้ที่ถูกฝังในกุโบร์ใหญ่นั้นคงเป็นนักรบมุสลิมที่ชาฮีดครัิงเดียวกับท่านอบูอุบัยดะฮฺ ร.ฎ. ผมเชื่ออย่างนั้น #ดรวินัยดะห์ลัน, #drwinaidahlan, #อบูอุบัยดะฮฺ, #เลแวนท์
