เช้านี้ (ศุกร์ที่ 28 มิถุนายน 2567) 8 นาฬิกา ผมเดินทางไปร่วมละหมาดญะนาซะฮฺ ศ.ดร.ชัยวัฒน์ สถาอานันท์ ที่มัสยิดฮารูน สี่พระยา อาจารย์จากโลกนี้ไปในวัย 69 ปีวานนี้ และจะฝังที่กุโบร์มัสยิดฮารูนเช้าวันนี้ มีบุคคลสำคัญสามคนกล่าวไว้อาลัยอาจารย์ก่อนการละหมาด น่าประทับใจทั้งสามคน สองคนแรกเป็นอาจารย์มีชื่อเสียงจากมหาวิทยาลัยคือ อาจารย์เกษียร เตชะพีระ จากธรรมศาสตร์ อีกคนคืออาจารย์โคทม อารียา จากมหิดล เป็นนักกิจกรรมสังคมทั้งคู่ คนสุดท้ายคืออาจารย์ประสาน ศรีเจริญ ประธานผู้ทรงคุณวุฒิ จุฬาราชมนตรี อ.ประสานกล่าวว่าการสูญเสียนักวิชาการคือโศกนาฏกรรมของสังคม ซึ่งเป็นไปตามนั้น
อ.ชัยวัฒน์ได้รับการยอมรับในแวดวงสังคมว่าเป็นนักสู้ประชาธิปไตยด้านสันติวิธี ท่านต่อต้านความรุนแรงทุกรูปแบบ เป็นบุคคลที่เสนอมุมมองได้แหลมคม กระทั่งบางครั้งต้องถามว่าอาจารย์เสนอมุมมองได้ลุ่มลึกอย่างนั้นได้อย่างไร พ้นจากการสูญเสีย ดร.สุรินทร์ พิศสุวรรณ ใน พ.ศ.2560 ก็ครั้งนี้แหละที่สังคมมุสลิมประเทศไทยสูญเสียบุคคลชั้นนำทางความคิดที่ยืนอยู่ในระดับนานาชาติไปอีกคน บอกตามตรงว่าเสียดายมาก
อ.ชัยวัฒน์เกี่ยวพันทางเครือญาติกับคุณกุสุม ภรรยาของผม อีกทั้งคุณกุสุมกับภรรยา อ.ชัยวัฒน์คืออาจารย์สุวรรณายังเป็นเพื่อนเรียนกันมาตั้งแต่โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา พญาไทกระทั่งถึงระดับปริญญาตรีที่คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผมเจอ อ.ชัยวัฒน์ครั้งใดก็มักจะคุยกันเรื่องสารทุกข์สุขดิบของภรรยาของเราทั้งสอง ผมรู้จักตัวเป็น ๆ ของ อ.ชัยวัฒน์ครั้งแรกใน พ.ศ.2547 หลังเหตุการณ์ปล้นปืนในภาคใต้ เจอท่านที่ร้านอาหารฮาลาลซอยทองหล่อ ครั้งนั้นผมติดใจมุมมองของท่านผ่านทางบทสัมภาษณ์ทางหน้าหนังสือพิมพ์ เป็นมุมมองที่ทำผมแปลกใจกับความลุ่มลึกในแนวคิด ท่านกล่าวถึงการใช้สันติวิธีในการแก้ปัญหาความรุนแรงในพื้นที่ภาคใต้ตอนล่าง สันติวิธีจำเป็นต้องมาจากสองทางคือจากฝ่ายผู้ก่อการและฝ่ายปกครองของรัฐ ขาดด้านใดด้านหนึ่งไม่ได้ ถ้อยความจากการใช้ภาษาทำให้ผมมองว่าผู้ชายคนนี้ไม่ธรรมดา เมื่อเจอกันตัวเป็น ๆ โดยบังเอิญ ผมจึงเข้าไปแนะนำตัว ท่านบอกผมว่ารู้จักผมดีอยู่แล้ว ได้คุยแล้วจึงยอมรับท่านเป็นนักสันติวิธีตัวจริงทั้งวิธีคิดและวิธีปฏิบัติ
ผมเจอท่านไม่บ่อยนัก ส่วนใหญ่เป็นงานวิชาการซึ่งก็น้อยครั้ง เนื่องจากท่านเป็นนักสังคมศาสตร์ส่วนผมเป็นนักวิทยาศาสตร์ มีโลกคนละใบ ทางเดินคนละทางวิธีเดินคนละแบบ แต่ยอมรับว่าผมชอบวิธีคิดวิธีแก้ปัญหาแบบสันติวิธีที่ท่านนำเสนอ มาวันนี้ท่านจากพวกเราไปแล้ว กลับไปยังอัลลอฮฺผู้ทรงเมตตา อาจารย์ประสาน ศรีเจริญ กล่าวว่า อาจารย์ชัยวัฒน์เป็นเสมือนอุลามะฮฺ ผู้ทรงคุณวุฒิทางวิชาการ การสูญเสียจึงเสมือนโศกนาฏกรรม สำหรับผม ด้วยความรู้สึกจากเบื้องลึก บอกตามตรงว่ามันเป็นไปอย่างที่อาจารย์ประสานพูดจริง ๆ เราสูญเสียคนดีไปอีกหนึ่งคนอย่างน่าเสียดาย
#ดรวินัยดะห์ลัน, #drwinaidahlan, #ชัยวัฒน์สถาอานันท์
