รู้กันอยู่ว่าปัญญาหรือความฉลาด (Intelligence) พัฒนาขึ้นในมนุษย์ผ่านประสบการณ์ที่ถูกบันทึกไว้ในสมอง เดิมทีเข้าใจกันว่าความฉลาดขึ้นกับขนาดสมอง ภายหลังเชื่อว่ารอยหยักในสมองต่างหากที่มีผลต่อความฉลาด ต่อมาจึงรู้ใหม่ว่าจำนวนเซลล์ประสาทหรือนิวรอน (Neuron) ในสมองที่มีจำนวนมากถึง 86,000 ล้านเซลล์ แต่ละเซลล์สร้างแขนขายืดยาวออกมาจากสองด้านของตัวเซลล์โดยปลายแขนขาของเซลล์มีนิ้วยืดยาวออกมาหลายนิ้ว จุดที่นิ้วจากเซลล์ประสาทหนึ่งแตะไปที่นิ้วของอีกเซลล์ประสาทหนึ่งสร้างเป็นจุดเชื่อมที่เรียกว่า “ซีแนปส์” (Synapse) จุดเชื่อมเหล่านี้ต่างหากคือคำตอบของความฉลาด ทำให้การส่งผ่านข้อมูลจากเซลล์หนึ่งไปอีกเซลล์หนึ่งมีประสิทธิภาพมากขึ้น
เวลานี้นักวิทยาศาสตร์รู้แล้วว่าซีแนปส์แสดงบทบาทในการสร้างความทรงจำที่นำไปสู่ความฉลาด แต่ละความทรงจำเกิดจากการทำงานของซีแนปส์จำนวนมากมาย โดยการสร้างซีแนปส์เปรียบเสมือนการสร้างโค้ด เหตุนี้เองการเรียนรู้กลไกการสร้างซีแนปส์จึงเป็นเรื่องสำคัญต่อการพัฒนาการทำงานของสมอง ข้อมูลความทรงจำเมื่อสร้างขึ้นครั้งหนึ่งแล้ว ยังสามารถสร้างขึ้นใหม่ได้อีก ขณะเดียวกันความทรงจำเก่าหากไม่ถูกกระตุ้นยังอาจเลือนหายไปได้ โดยมีความทรงจำใหม่เข้าไปทดแทน ความเข้าใจกลไกการทำงานของสมองจึงสำคัญอย่างยิ่งต่องานปฏิบัติการข้อมูลข่าวสารหรือไอโอ (IO, Information Operation) ที่เกิดขึ้นบ่อยในโลกยุคใหม่นี้
การให้ข้อมูลบิดเบือนที่เรียกว่าเฟคนิวส์ (Fake news) ซ้ำแล้วซ้ำเล่าไปเรื่อย ๆ เป็นผลให้ผู้รับข้อมูลค่อย ๆ ปรับกลไกการทำงานของสมอง ในขณะที่ข้อมูลเก่ากลับค่อย ๆ เลือนหายไป สมองที่รับข้อมูลเฟคนิวส์บ่อยครั้งจะสร้างความเชื่อใหม่ว่าเฟคนิวส์นั้นคือข้อมูลจริง กระบวนการทำงานไอโอลักษณะให้ข้อมูลไอโอซ้ำซากเช่นนี้คนอย่างนายโจเซฟ แกบเบิล ทหารคู่ใจอดอล์ฟ ฮิตเลอร์ เคยประสบความสำเร็จมาแล้วในยุคสงครามโลกครั้งที่สอง เรื่องของงานไอโอจึงไม่ใช่เรื่องใหม่
นักวิทยาศาสตร์ที่ประสบความสำเร็จในงานนี้อย่างโดดเด่นคนหนึ่งคือ ดร.ซูซูมุ โทเนกาว่า (Susumu Tonegawa) นักประสาทวิทยาญี่ปุ่น-อเมริกันแห่งสถาบันเทคโนโลยีแมสสาชูเส็ตต์หรือ MIT ในเมืองบอสตัน สหรัฐอเมริกา บุคคลผู้นี้รับรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาและการแพทย์มาแล้วใน ค.ศ.1987 งานที่ ดร.โทเนกาว่าสนใจคือการปรับเปลี่ยนความทรงจำด้านร้ายในสมองให้เป็นความทรงจำด้านดีเพื่อประโยชน์ต่อการรักษาโรค สิ่งหนึ่งที่ ดร.โทโนกาว่าอาจลืมนึกถึงคือบางประเทศพัฒนาแล้วใช้ปฏิบัติการไอโอเปลี่ยนความทรงจำในสมองของมวลชนในบางประเทศกำลังพัฒนาเพื่อหาโอกาสเปลี่ยนแปลงการปกครองให้เอื้อประโยชน์ต่อประเทศพัฒนาแล้ว เรื่องราวเชิงลบของไอโอลักษณะนี้ทำให้อดเป็นห่วงประเทศไทยไม่ได้ ไม่รู้ว่ากำลังโดนไอโอจากต่างประเทศเล่นงานอยู่หรือเปล่า? #ดรวินัยดะห์ลัน, #drwinaidahlan, #ปฏิบัติการไอโอ, #สมอง