เขียนเรื่องตัวเลขว่าด้วยจำนวนยีน (genes) มนุษย์กันไปแล้ว คราวนี้มาดูตัวเลขว่าด้วยจำนวนแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในร่างกายมนุษย์ซึ่งส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในลำไส้ใหญ่กันบ้าง โดยขอขยายไปที่จำนวนยีนของแบคทีเรียเหล่านั้นด้วย ในอดีตเคยเข้าใจกันว่าเซลล์ร่างกายมีจำนวน 10 ล้านล้านเซลล์ ขณะที่แบคทีเรียในร่างกายมนุษย์มีมากกว่าเซลล์ร่างกาย 10 เท่าหรือมี 100 ล้านล้านเซลล์ กระทั่ง ค.ศ.2016 เมื่อเทคโนโลยีก้าวหน้ามากขึ้น เมื่อคำนวณกันใหม่พบว่าจำนวนแบคทีเรียในร่างกายมนุษย์มีจำนวนระหว่าง 30-50 ล้านล้านเซลล์ โดยเซลล์ในร่างกายมนุษย์ขนาดมาตรฐานหรือเป็นเพศชายส่วนสูง 180 เซนติเมตร น้ำหนักตัว 70 กิโลกรัม มีจำนวน 30 ล้านล้านเซลล์ นั่นคือแบคทีเรียในร่างกายมนุษย์มีจำนวนใกล้เคียงกับจำนวนเซลล์มนุษย์หรือมีมากกว่า 33% ไม่เกิน 66%
จำนวนแบคทีเรียในร่างกายแปรเปลี่ยนไปตามสภาพแวดล้อม อีกทั้งแต่ละคนยังมีจำนวนแบคทีเรียไม่เท่ากัน โดย ตัวเลขแกว่งไปมาได้มากถึง 52% ตัวเลขที่แกว่งไกวไปมาแบบนี้ขึ้นกับว่านับก่อนหรือหลังการขับถ่ายอุจจาระ เพราะการขับถ่ายอุจจาระแต่ละครั้งเป็นการขับทิ้งแบคทีเรียจำนวนมหาศาลออกจากร่างกาย จากนั้นแบคทีเรียในร่างกายโดยเฉพาะอย่างยิ่งในลำไส้ใหญ่จะเริ่มสร้างมวลแบคทีเรียกันขึ้นมาใหม่อีกครั้ง ช่วงหลังขับถ่ายอุจจาระจำนวนเซลล์ร่างกายจะมากกว่าเซลล์แบคทีเรีย ในขณะที่เมื่อไม่มีการขับถ่าย จำนวนแบคทีเรียกลับมีมากกว่าเซลล์ร่างกายในสัดส่วน 1.00-1.66 ต่อ 1 บางครั้งสัดส่วนอาจลดลงเหลือ 0.5 หรือครึ่งหนึ่งของเซลล์ร่างกาย โดยเฉลี่ยจำนวนเซลล์ร่างกายกับเซลล์แบคทีเรียที่พบในร่างกายมีใกล้เคียงกัน
ทีนี้มาดูจำนวนยีน (genes) ของแบคทีเรียที่พบในร่างกายมนุษย์กันบ้าง พบว่าแบคทีเรียมียีนรวมกัน 3.3 ล้านยีน มากกว่ายีนมนุษย์ 150 เท่า หมายความว่าเมื่อนับจำนวนยีนทั้งหมดที่พบในมนุษย์หนึ่งคนจะพบว่ามียีน 3.32 ล้านยีน โดย 99% เป็นยีนของแบคทีเรียในขณะที่ยีนมนุษย์มีแค่ 1% เท่านั้น อย่างที่รู้กันว่ายีนส่วนใหญ่เก็บรหัสการสร้างโปรตีนชนิดต่าง ๆ ซึ่งทำหน้าที่คล้ายคนงานที่มีความสามารถเฉพาะทาง เมแทบอลิซึมต่าง ๆ ในร่างกายเกิดขึ้นจากการทำงานของโปรตีนหรือเอนไซม์เหล่านั้น แสดงว่าในร่างกายมนุษย์ยังมีศักยภาพเหลืออยู่อีกมากที่อาจเกิดจากการทำงานของยีนแบคทีเรียเหล่านั้น
ในอนาคตหากนักวิทยาศาสตร์ล่วงรู้วิธีควบคุมการทำงานของยีนแบคทีเรีย ก็อาจพบหนทางนำศักยภาพของยีนแบคทีเรียในร่างกายเหล่านั้นมาใช้ประโยชน์ ศักยภาพทางชีวภาพของมนุษย์จึงยังสามารถพัฒนาก้าวหน้าไปได้อีกไกล ไม่มีความจำเป็นต้องห่วงว่าวันหนึ่งเอไอหรือหุ่นยนต์จะเข้ามาควบคุมมนุษย์อย่างเบ็ดเสร็จอย่างที่หลายคนกลัว ขอเพียงมนุษย์ไม่ยอมหยุดความใฝ่รู้ ไม่หยุดยั้งการพัฒนา ศักยภาพด้านชีวภาพที่แปรเปลี่ยนไปเป็นศักยภาพทางปัญญาจะเกื้อหนุนมนุษย์ให้เอาชนะเอไอได้ในที่สุด ขอให้เชื่อมั่นกันให้ได้อย่างนั้น
#ดรวินัยดะห์ลัน, #drwinaidahlan, #แบคทีเรียในร่างกาย, #ยีนแบคทีเรีย
