ชะอฺบานเดือนที่แสดงบุคลิกภาพของท่านนบีมุฮัมมัด

ในปฏิทินอาหรับ เดือนแปดคือเดือน “ชะอฺบาน” (شَعْبَان Sha’ban) ซึ่งภาษาอาหรับหมายถึงการส่งคนกระจายออกไปตามสถานที่ต่าง ๆ โดยมีวัตถุประสงค์แสวงหาน้ำเพื่อนำมาสะสมไว้ เดือนถัดไปคือเดือนเก้าหรือ “รอมฎอน” (رَمَضَان Ramadan) ที่หมายถึงอากาศร้อน คาดการณ์ว่าจะมีปัญหาขาดแคลนน้ำ เดือนแปดจึงต้องเร่งระดมหาน้ำเพื่อนำมาใช้ในการบริโภคและอุปโภคเดือนต่อไป ไม่ประมาททำนองนั้น

ย้อนเวลากลับไปเมื่อครั้งท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม เผยแผ่อิสลามในเมืองมักกะฮฺ ช่วงเวลานั้นปฏิทินอาหรับซึ่งกำหนดตามจันทรคติแตกต่างจากปฏิทินจูเลียนของโรมันเวลานั้นซึ่งกำหนดเดือนและปีตามสุริยคติ การปรับเวลาของปีเพื่อให้จันทรคติสอดคล้องกับสุริยคติทำโดยชดเชยเวลาที่หายไปโดยกำหนดให้ทุกสามปีซึ่งปีจันทรคติมีวันหายไปเทียบเท่าหนึ่งเดือนของปีสุริยคติให้เพิ่มหนึ่งเดือนเข้าไปในปฏิทินปีจันทรคติ การเพิ่มหนึ่งเดือนทุกสามปีลักษณะนี้เรียกว่า “อัลนะซีอฺ”

กระทั่งถึงฮิจเราะฮฺศักราชที่ 9 อัลกุรอานมีคำสั่งห้ามการเพิ่มเดือนดังปรากฏในอัลกุรอ่าน อัตเตาบะฮ์ 9:37 เป็นผลให้เดือนรอมฎอน ถูกร่นเร็วขึ้นปีละ 11-12 วัน ผลคือ 32 ปีสุริยคติจะเทียบเท่ากับ 33 ปีจันทรคติ โดยในปีนั้นจะมีฤดูกาลสอดคล้องกันพอดี ดังนั้นตลอดเวลา 33 ปีอาหรับ เดือนรอมฎอนถูกเลื่อนเร็วขึ้นกระทั่งทำให้รอมฎอนตกอยู่ในทุกฤดูกาลของปี มีช่วงวันสั้นบ้าง ยาวบ้าง ร้อนบ้าง หนาวบ้าง เปลี่ยนแปลงไปในแต่ละปี จึงกลายเป็นข้อดีสำหรับผู้ถือศีลอดเมื่อมีการงดประเพณีอัลนะซีอฺที่เกิดขึ้นเมื่อครั้งเก่าก่อนนั้น

ก่อนเดือนรอมฎอนเดือนเก้าคือ “ชะอฺบาน” เดือนแปด มีรายงานหะดิษจากท่านหญิงอาอีซะฮฺ รอฎิยัลลอฮุอันฮฺ ภรรยาของท่านนบีมุฮัมมัดว่าท่านนบีมักถือศีลอดในเดือนนี้แทบทั้งเดือน ชะอฺบานจึงเป็นเดือนพิเศษของท่านนบี มีรายงานหะดิษว่าท่านนบีกล่าวทำนองว่า “เดือนรอยับคือเดือนของอัลลอฮฺ เดือนรอมฎอนคือเดือนของอุมมะฮฺ ประชาชาติมุสลิม เดือนชะอฺบานคือเดือนของฉัน” หากย้อนกลับไปดูยุคก่อนอิสลาม เดือนชะอฺบานเป็นเดือนที่อยู่ระหว่างเดือนบุญสองเดือนคือรอญับเดือนเจ็ด ห้ามการทำสงคราม ขณะที่รอมฎอนเดือนเก้าคือเดือนบุญ ชะอฺบานเป็นเดือนที่อยู่ระหว่างเดือนมงคลสองเดือนที่ว่านั้น

ค่ำกลางเดือนชะอฺบานหรือวันที่ 14 ขึ้นค่ำที่ 15 ชุมชนมุสลิมในหลายพื้นที่จัดงานรำลึกถึงความสำคัญของเดือนชะอฺบานเรียกกันในภาษาอาหรับว่า “นิศฟุชะอฺบาน” (กลางเดือนชะอฺบาน) งานนี้กลายเป็นประเพณีที่เห็นทั่วไปในประเทศไทยและหลายประเทศ แม้ไม่พบในบันทึกประวัติศาสตร์อิสลาม ทว่าเป็นที่นิยมทำกันทั่วไป มีการจัดงานบุญ อ่านกุรอานกันในบ้านเรือนและมัสยิด มีการระบุว่าเพื่อเตรียมตัวรับรอมฎอน คล้ายประพฤติเลียนแบบท่านนบีมุฮัมมัด สิ่งใดที่คนทั่วไปไม่ให้ความสำคัญ ท่านนบีกลับใส่ใจโดยท่านถือศีลอดในเดือนชะอฺบานแทบตลอดเดือน กระทั่งกลายเป็นบุคลิกภาพของท่านที่ให้ความสำคัญกับสิ่งที่ผู้อื่นมักละเลย กระทั่งกล่าวกันว่าชะอฺบานคือเดือนที่แสดงบุคลิกภาพของท่านนบีมุฮัมมัดก็ไม่ผิด

#ดรวินัยดะห์ลัน, #drwinaidahlan, #ชะอฺบาน, #นบีมุฮัมมัด

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *