ชนชาวเติร์กที่มีต้นตอจากทางเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือของเอเชียอพยพเคลื่อนย้ายลงทางใต้นับตั้งแต่ก่อนยุคประวัติศาสตร์ การอพยพลงมาในพื้นที่เอเชียกลางที่เป็นทุ่งหญ้าสเต็ปป์กว้างใหญ่เพิ่มขึ้นอย่างพรวดพราดช่วงศตวรรษที่ 11 โดยเข้ามาอาศัยปะปนอยู่กับหมู่ชนเดิมในพื้นที่ กระทั่งสามารถยึดพื้นที่ทั้งหมดและรวมกลุ่มกันเองสร้างรัฐและสหพันธ์รัฐขึ้น เป็นรัฐของชนเร่ร่อนที่อาศัยกันอยู่ในกระโจมเลี้ยงปศุสัตว์เพื่อยังชีพ ชนเติร์กที่เคลื่อนย้ายเข้ามายังเอเชียกลางมีหลายกลุ่ม แม้มีรากของบรรพบุรุษเดียวกัน เป็นชนเติร์กเหมือนกันทว่าภาษาที่ใช้มีความแตกต่างกันทางสำเนียง อีกทั้งวัฒนธรรมยังแตกต่างหลากหลายออกไปอีก ช่วงเวลาที่ชนเติร์กจำนวนมากหลั่งไหลเข้าสู่เอเชียกลาง เวลานั้นอิสลามที่นำเข้ามาโดยชนอาหรับได้แพร่หลายในพื้นที่แล้ว ชนเติร์กหลายกลุ่มพากันเข้ารับอิสลาม ขณะที่หลายกลุ่มยังไม่เข้ารับ กระทั่งเมื่อชนมองโกลเริ่มเติบโตแข็งกล้าขึ้นในศตวรรษที่ 13 มองโกลภายใต้การนำของเจงกิสข่านได้เข้าปกครองดินแดนแถบนี้ รัฐของชนเติร์กจำนวนมากตกอยู่ภายใต้การปกครองของมองโกล ชนเติร์กจำนวนไม่น้อยถูกเกณฑ์เป็นทหารในทัพมองโกลที่ขยายอำนาจออกไปกว้างขวาง ชนเติร์กส่วนหนึ่งโดยเฉพาะชนเผ่าที่นับถือศาสนาอิสลามรวมกลุ่มกันหนีภัยสงครามอพยพออกจากพื้นที่ เคลื่อนย้ายลงมาด้านล่างเข้าสู่ร่มเงาของเปอร์เซียที่นับถือศาสนาอิสลามเช่นเดียวกัน ชนเติร์กมุสลิมจำนวนไม่น้อยหลบเข้าไปในคาบสมุทรอะนาโตเลียกระทั่งสร้างรัฐของตนเองขึ้น พ้นจากอำนาจของมองโกลช่วงศตวรรษที่ 14 ชนเติร์กยังไม่ทันกลับมาสร้างรัฐอิสระของตนเอง ชนเติร์กอีกกลุ่มหนึ่งก็ก้าวขึ้นสู่อำนาจสามารถสร้างจักรวรรดิยิ่งใหญ่ที่ชื่อว่าทิมูริด (Timurid) ปกครองทั้งเอเชียกลาง กระทั่งถึง ศตวรรษที่ 16 จักรวรรดิทิมูริดค่อยๆเสื่อมอำนาจลงเมื่อราชวงศ์ทิมูริดย้ายเข้าสู่อินเดียสร้างจักรวรรดิมุกอลหรือโมกุลขึ้น อำนาจของทิมูริดที่ค่อยๆมอดลงในเอเชียกลางเป็นช่วงเวลาเดียวกับการเรืองอำนาจของจักรวรรดิรัสเซียกระทั่งถึงศตวรรษที่ 18 จักรวรรดิรัสเซียจึงเข้าปกครองทั้งเอเชียกลาง ชนเติร์กอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิรัสเซียจนกระทั่งเข้าศตวรรษที่ 20 รัสเซียเปลี่ยนเป็นสหภาพโซเวียตปกครองโดยลัทธิคอมมิวนิสต์นานหลายทศวรรษ ชนเติร์กในเอเชียกลางกลายไปเป็นรัฐภายใต้สหภาพโซเวียตกระทั่งเข้าปลาย ค.ศ.1991 สหภาพโซเวียตล่มสลายลง ชนเติร์กในเอเชียกลางจึงเริ่มเป็นประเทศเอกราชประเทศใหม่หลายแห่งเกิดขึ้นหลังการล่มสลายของสหภาพโซเวียต ประเทศในเอเชียกลางเหล่านี้หลายประเทศมีประชากรส่วนใหญ่เป็นชนเติร์ก ใช้วัฒนธรรมเติร์ก พูดภาษาในกลุ่มเติร์ก ประเทศเหล่านี้ ได้แก่ คาซักสถาน อุซเบกิสถาน เติร์กเมนิสถาน กีรจิสถาน รวมทั้งอะเซอร์ไบจันซึ่งอยู่ในบริเวณคอเคซัส รวม 5 ประเทศ นอกจากนี้ยังมีอีกหนึ่งประเทศในเอเชียกลางคือทาจิกิสถานที่แม้มีชนเติร์กอยู่มากทว่าประชากรส่วนใหญ่มิใช่เติร์กจึงไม่นับเป็นชาติกลุ่มเติร์ก ในที่นี้ขอเขียนถึงประเทศของชนเติร์กในเอเชียกลางไปทีละประเทศเพื่อให้พวกเราได้เข้าใจความเป็นมาโดยสังเขปของประเทศที่เป็นของชนเติร์ก เอาอย่างนี้ก็แล้วกัน #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน
