มีคำถามอยู่บ่อยว่า #เติร์ก (#Turk) กับ #มองโกล (#Mongol) เป็นชนกลุ่มเดียวกันไหม คำตอบคือเติร์กกับจีนและมองโกลเป็นชนสามกลุ่ม มีต้นกำเนิดคนละที่ ภาษาแตกต่างกัน คนจีนมีพื้นเพอยู่ทางตอนกลางของทวีปเอเชีย ขณะที่มองโกลค่อนไปทางเหนือ ส่วนชนชาวเติร์กร่างกายบึกบึนสูงใหญ่มีพื้นเพอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของเอเชียในบริเวณที่เป็นไซบีเรียและแมนจูเรียวันนี้ ชนมองโกลกับเติร์กเป็นชนเร่ร่อนไม่ได้สร้างอารยธรรมอะไรโดดเด่น ในอดีตใช้ชีวิตด้วยการต้อนปศุสัตว์ไปตามทุ่งหญ้า ชนเติร์กอยู่ทางตะวันออกสุดก่อนที่กลุ่มใหญ่จะอพยพเคลื่อนย้ายไปทางตะวันตกกระทั่งปนเข้ากับมองโกลก่อนที่ส่วนหนึ่งจะย้ายไปทางตะวันตกกระทั่งกระจัดกระจายไปทั่วเอเชียกลางและยุโรปตะวันออกซึ่งเป็นแผ่นดินที่เชื่อมต่อกัน เมื่อครั้งจักรวรรดิเปอร์เซียทางตอนใต้และกรีกทางตะวันตกแผ่ขยายเข้าไปในเอเชียกลางช่วงก่อนคริสตกาลไปจนกระทั่งถึงคริสตศตวรรษที่ 6 ชุมชนในเอเชียกลางที่รับอารยธรรมจากกรีกและเปอร์เซียส่วนใหญ่คือชนชาวเติร์กแทบทั้งนั้น #ชนเผ่าเซียงหนู ที่เคยสร้างอาณาจักรโบราณในแผ่นดินจีนช่วง 300 ปีก่อนคริสตกาลจนถึงศตวรรษที่ 1 หรือแม้กระทั่งตาตาร์ต่างเป็นชนชาวเติร์กโบราณเช่นเดียวกัน คนกลุ่มนี้ที่แม้จะเรียกว่าชนเร่ร่อน (Nomad) จึงใช่ว่าจะไร้อารยธรรมไปเสียทั้งหมด เติร์กบางกลุ่มสร้างบ้านเมืองในเอเชียกลางที่รุ่งเรืองให้ได้เห็นกันมาแล้ว เมืองอย่างสะมาคาน (Samakhan) บุคอรอ (Bukhara) และอีกหลายเมืองในเอเชียกลางเป็นประจักษ์พยานที่แสดงให้เห็นถึงความศิวิไลซ์ของชนกลุ่มนี้ เพียงแต่ว่าสถาปัตยกรรมบ้านเมืองมีอิทธิพลของกรีกและเปอร์เซียที่เคยเข้ามาปกครองค่อนข้างสูง ไม่มีอะไรที่แสดงถึงความเป็นเติร์กสักเท่าไหร่นอกจากภาษา ยุคสมัยที่ได้รับอิทธิพลของเปอร์เซีย การก่อร่างสร้างเมืองของคนเติร์กก็มีลักษณะเป็นเปอร์เซีย เมื่อเปอร์เซียเปลี่ยนเป็นอิสลามในศตวรรษที่ 7-8 คนเติร์กได้เปลี่ยนเป็นมุสลิมตามไปด้วย ทว่าต้องไม่ลืมว่ายังมีชนเติร์กอีกเป็นจำนวนมากที่ยังเป็นชนเร่ร่อนอยู่ทางเหนือ กระทั่งถึงศตวรรษที่ 12-13 เมื่อชนเผ่ามองโกลเรืองอำนาจจากการก้าวขึ้นมาของ #เจงกิสข่าน มองโกลยกทัพรุกรานลงมาที่เอเชียกลาง นักรบในกองทัพมองโกลเวลานั้นจึงมีชนเผ่าเติร์กจำนวนมากผสมอยู่ด้วย #ชนเติร์กในกองทัพมองโกลไม่ใช่มุสลิม รุกรบทำลายบ้านเมืองมุสลิมเติร์กในเอเชียกลางกระทั่งทำลายอาณาจักรมุสลิมเปอร์เซียและอาหรับจำนวนมากในตะวันออกกลาง เมื่อกล่าวถึงชนชาวเติร์กจึงต้องจำแนกด้วยว่าเป็นเติร์กจากแถบไหนในช่วงเวลาใด เพราะหลังจากนั้นทั้งมองโกลทั้งเติร์กเมื่อเข้ามาตั้งรกรากในเอเชียกลางและตะวันออกกลางได้รับอิทธิพลของอิสลามจึงค่อยๆแปลงเป็นมุสลิมไปจนแทบหมด ทว่าจิตวิญญาณยังคงเป็นเติร์กที่รักความเป็นอิสระ รักการผจญภัยไม่ละทิ้งนิสัยของชนเร่ร่อน จิตวิญญาณของมุสลิมเติร์กจึงแตกต่างจากมุสลิมอาหรับ อัฟริกา หรือเคิร์ด โดยยังคงดีเอ็นเอของความเป็นนักรบที่กล้า บ้าบิ่น โหดร้ายแม้กับมุสลิมด้วยกันเอง ประวัติศาสตร์ของชนกลุ่มนี้จึงเต็มไปด้วยสีสัน น่าติดตามศึกษาเป็นอย่างยิ่ง #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน
