งาน Fitri Fest ที่ศูนย์การค้าเอเชียทีคกับเรื่องเล่าที่ว่าเหตุใดอิดิลฟิตริจึงนับเป็นตรุษเล็ก

เย็นนี้ (ศุกร์ที่ 19 เมษายน 2567) ผมได้รับเชิญจากมูลนิธิมุสลิมสงเคราะห์ผู้ประสบภัย โดยคุณภาณุวัฒน์ เบ็ญเราะมาน ให้ร่วมเปิดงาน Fitri Fest ที่ศูนย์การค้าเอเชียทีค ริเวอร์ฟร้อนท์ เดสติเนชัน ถนนเจริญกรุง งานมีสามวันโดยวันนี้เป็นวันแรก มีคุณนวลน้อย ผลทวี ผู้พิพากษาอาวุโสในศาลฎีกาเป็นประธานเปิดงาน ผมร่วมกล่าวอวยพรอันประเสริฐในวาระดิถีวันอิดิลฟิตรี ฉลองรอมฎอน ฮ.ศ.1445 งานนี้อุดมไปด้วยอาหารอร่อย ผมสนุกกับการกินมากกว่าการพูด เมื่อเชิญให้พูดก็ต้องคิดก่อนว่าจะพูดเรื่องอะไร

อิดิลฟิตริปีนี้เกิดขึ้นท่ามกลางสงครามกาซ่า ผมจึงย้อนคิดถึงเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์อิสลามยุคสมัยท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลฯ เกิดสงครามที่เรียกว่า “การศึกบะดัร” วันที่ 17 เดือนรอมฎอน ฮ.ศ.2 ตรงกับวันที่ 13 มีนาคม ค.ศ.624 การศึกครั้งนั้นทัพมุสลิมเมืองมะดีนะฮฺจำนวนน้อยกว่าทัพศัตรูจากเมืองมักกะฮฺชนิด 1 ต่อ 3 โดยรบกันวันเดียว มุสลิมได้ชัยชนะ สิ่งที่น่าสนใจคือปีนั้นการถือศีลอดเดือนรอมฎอนถูกบัญญัติขึ้นเป็นครั้งแรก มุสลิมจึงรบครั้งแรกในเดือนรอมฎอนทั้งที่อดอาหารและน้ำโดยไม่เคยผ่านการฝึกฝนมาก่อน อ่อนระโหยกันขนาดนั้น แต่กลับได้ชัยชนะ ถัดจากวันนั้นไปเพียงสิบวัน มุสลิมก็เฉลิมฉลองวันตรุษอิดิลฟิตริเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์

ตลอดยี่สิบสามปีของการเผยแผ่อิสลาม ท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลฯ มีโอกาสฉลองอิดิลฟิตริ 8 ครั้ง การเฉลิมฉลองอิดิลฟิตริปีแรกหลังจากมุสลิมได้ชัยชนะในการศึกครั้งแรกจึงมีความหมายต่อท่านนบีมาก อันที่จริง มุสลิมมีวันตรุษเพียงสองวันต่อปี “อิดิลฟิตริ” ถือเป็นตรุษเล็ก อีกวันหนึ่งคือ “อิดิลอัฎฮา” ซึ่งเป็นการเฉลิมฉลองพิธีฮัจญฺถือเป็นตรุษใหญ่ รู้กันอยู่ว่าผู้ร่วมพิธีฮัจญฺไม่มีโอกาสฉลองอิดิลอัฎฮา จะฉลองกันต่อเมื่ออยู่นอกพิธีฮัจญฺเท่านั้น ตลอดช่วงชีวิตของท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลฯ ท่านจึงไม่เคยเฉลิมฉลองอิดิลอัฎฮาเนื่องจากท่านทำฮัจญฺครั้งแรกและครั้งสุดท้ายใน ค.ศ.632 ซึ่งเป็นปีสุดท้ายในชีวิตของท่าน คำถามมีอยู่ว่าในเมื่อประวัติศาสตร์เป็นเช่นนี้อีกทั้งมุสลิมสนุกสนานกับการฉลองอิดิลฟิตริมากกว่าอิดิลอัฎฮา แต่เหตุใดในอิสลาม อิดิลฟิตริจึงเป็นตรุษเล็ก

คำถามย่อมมีคำตอบ นั่นคือในทางวัฒนธรรม มุสลิมฉลองอิดิลฟิตริกันวันเดียวคือวันที่ 1 เดือนเชาวาล ถัดจากนั้นมุสลิมจำนวนไม่น้อยต้องถือศีลอดกันต่ออีกหกวัน อย่างไรก็ตาม มีมุสลิมจำนวนหนึ่งฉลองวันตรุษอิดิลฟิตริต่ออีกสองวัน การฉลองมากที่สุดในบางประเทศคือสามวัน อย่างเช่นที่เชียงใหม่ ขณะที่อิดิลอัฎฮาในเชิงวัฒนธรรมมีการเฉลิมฉลองกันสี่วัน ได้แก่ วันที่ 10 ซุลฮิจญะฮฺ ซึ่งคือวันกุรบาน ต่อด้วยวันที่ 11-13 ซุลฮิจญะฮฺคือวันตัชรีก เมื่อเฉลิมฉลองจึงห้ามการถือศีลอดในสี่วันนี้ ในเมื่ออิดิลอัฎฮาฉลองนานวันกว่าอิดิลฟิตรีจึงนับเป็นตรุษใหญ่ การนับเป็นตรุษใหญ่ตรุษเล็กในทางวัฒนธรรมจึงพิจารณากันที่จำนวนวันของการฉลอง เรื่องราวเป็นอย่างนี้

#ดรวินัยดะห์ลัน, #drwinaidahlan, #fitrifest, #เหตุใดอิดิลฟิตริจึงเป็นตรุษเล็ก

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *