ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับสงครามครูเสด

วานนี้ (12 มกราคม 2565) ผมถึงคิวบรรยาย THA Academy โดยเลือกหัวข้อเรื่อง “เติร์ก จากชนเผ่าเร่ร่อนสู่จักรวรรดิ” ว่ากันด้วยเรื่องชนเติร์กที่เคลื่อนย้ายภูมิลำเนาจากไซบีเรียทางตอนเหนือของเอเชีย ลงมาทางเอเชียกลางก่อนที่ส่วนใหญ่โยกย้ายเข้าสู่คาบสมุทรอะนาโตเลียกระทั่งสร้างประเทศสมัยใหม่ได้สำเร็จ เกิดเป็น 6 ประเทศของชนเติร์ก ได้แก่ ตุรกี, เติร์กเมนิสถาน, คาซักสถาน, อุซเบกิสถาน, คีรจิสถาน, อะเซอร์ไบจันชนเติร์กแสดงบทบาทในประวัติศาสตร์โลกมากมาย ส่วนหนึ่งของการบรรยายได้กล่าวถึงบทบาทของเติร์กในช่วงสงครามครูเสด โดยเน้นเรื่องความเข้าใจผิดเกี่ยวกับสงครามครูเสด (Crusade wars) คนทั่วไปมักเข้าใจว่าสงครามครูเสดคือสงครามศาสนาระหว่างคริสต์กับอิสลามรบกัน 8-9 ครั้ง ในตะวันออกกลางระหว่าง ค.ศ.1095-1291 ทว่าในข้อเท็จจริง แนวคิดของสงครามเริ่มจากศาสนาทว่ามิใช่สงครามระหว่างชนคริสต์ยุโรปกับมุสลิมอาหรับ แต่เป็นสงครามระหว่างชนยุโรปและพันธมิตรกับชนเติร์กและพันธมิตร กรณีพันธมิตรของทั้งสองฝ่ายมีทั้งคริสต์และมุสลิม อีกทั้งยังมีครูเสดในพื้นที่อื่นอีก อย่างเช่น บอลข่าน และสเปนการขัดแย้งส่วนหนึ่งมาจากความเป็นชนเติร์กซึ่งมีพื้นเพเป็นชนนักรบเร่ร่อนมิใช่จากความเป็นมุสลิม ความขัดแย้งเป็นไปในเชิงการเมืองมากกว่าศาสนา รวมถึงความขัดแย้งระหว่างชนคริสต์คอทอลิกกับออร์โธดอกและมุสลิมสุนหนี่กับชีอะอฺ เอาเป็นว่าชนศาสนาเดียวกันก็ยังทำสงครามกัน โดยสงครามเริ่มในรูปการรบระหว่างชนยุโรปกับชนเติร์กเซลจุกใน ค.ศ.1095 ความขัดแย้งนี้ลุกลามมาจากศึกแห่ง Manzikert ใน ค.ศ.1071 สงครามปิดฉากลงด้วยจบด้วยสงครามแห่งเมือง Acre ระหว่างทัพครูเสดยุโรปกับชนเติร์กแมมลุกใน ค.ศ.1291 สงครามจึงโยกไปมาในชนเติร์กหลายกลุ่มมิใช่อาหรับ ชนเติร์กจึงแสดงบทบาทสำคัญตลอดสงครามครูเสด ย้อนไปดูชนอาหรับ ชนกลุ่มนี้เป็นคนดั้งเดิมในพื้นที่ตะวันออกกลาง อาศัยอยู่ร่วมกับชนคริสต์ ยิวและชนกลุ่มอื่นมาตั้งแต่ก่อนศตวรรษที่ 8 คุ้นชินอยู่แล้วกับการเดินทางมาแสวงบุญของชนคริสต์จากยุโรป ไม่เคยมีปัญหา ขณะที่ชนเติร์กมาจากเอเชียกลางมิใช่ชนดั้งเดิมในพื้นที่อะนาโตเลียและตะวันออกกลาง ชนเติร์กทำสงครามชิงพื้นที่กับชนคริสต์ไบแซนไทน์ในอะนาโตเลียตั้งแต่ศตวรรษที่ 11 กระทั่งเกิดสงครามใหญ่ใน ค.ศ.1071 ฝ่ายไบแซนไทน์พ่ายแพ้ชนเติร์กจึงเข้าปกครองตะวันออกกลางและอะนาโตเลีย การเรียกเก็บภาษีในฐานะผู้ปกครองนำไปสู่การกระทบกระทั่งกับชนยุโรปที่เข้ามาแสวงบุญในปาเลสไตน์ สันตะปาปายื่นมือเข้ามาเกี่ยวข้อง ความขัดแย้งได้บานปลาย เปลี่ยนจากความขัดแย้งในพื้นที่กลายเป็นสงครามใหญ่ บ่อยครั้งเรื่องราวของสงครามต้องนำมาวิเคราะห์และทำความเข้าใจกันใหม่ #drwinaidahlan, #ดรวินัยดะห์ลัน, #สงครามครูเสด, #เติร์ก

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *